30.1.09

Gris

Toda sociedade gregaria precisa quen a dirixa. As ovellas agradecen, no fondo, e necesitan, o malhumor dos cans que as levan ao redil. Os lobos fan caso ao xefe da manada. Os músicos dunha orquestra, malia que poidan ser auténticos virtuosos, miran con ansia o seu director para que Haydn soe como ten que soar. No paso do Ancien Regime ao Estado de Dereito, o liderado imposto a herdanza ou a sangre e lume foi subsitutído por un liderado xurdido da vontade popular. Xurdido da vontade popular, pero liderado a fin de contas. Eu non vexo hoxe en Galicia liderado. O que xurdiu da vontade popular é unha parella que, creo, a maior parte do pobo galego mira con indiferenza, escepticismo e aburrimento —dende logo sen o máis mínimo entusiasmo— porque no fondo non representan un auténtico liderado: todos sabemos que, hoxe en política, todo é gris e hai que rasar por abaixo, moi por abaixo, e conformarnos co que hai, sobre a fundada sospeita de que non debe haber nada moito mellor.
O outro día, vin na televisión a Fraga, Fraja, don Manuel Fraga Iribarne, respostar á pregunta dunha xornalista sobre se no seu tempo de mandamento político había espionaxe. Dixo, con esa prosodia súa tan característica:
-En mi tiempos, cuando alguien intentaba espiar yo le cascaba.
A iso me refiro. Antes de botárseme enriba con derivas ideolóxicas, saudades incomprensibles e demais, lea vostede outra vez o post. Ou varias, se é preciso.

28.1.09

Hidrorreflexións

Falando nunha interviú da súa executoria de crápula noctámbulo e os excesos a tal condición anexados, dicía Joaquín Sabina que a obsesión pola saúde é moi mala para a saúde, en referencia a esa caste de individuos e individuas tan habituais que cren inxenuamente que recluírse nunha especie de cápsula de baldeiro -prescindindo de alcol, drogas, tabaco, produtos en sprai, alimentos tratados con pesticidas, comidas de microondas, xel de baño e panga coreana- vai demorar o atroz veredito da Parca, que a toda parte chega. Iso que se deu en chamar vida sana é unha perversión moi propia da sociedade opulenta e hiperconsumista na que habitamos, pois, como é ben sabido, todos os extremos se tocan e todo estado xera o seu contrario. En talante de alimentación, non hai adxectivos que se repitan máis na artillaría publicitaria da caixa tonta que sano e natural. Atreverse a mirar a composición destes produtos, pretendidamente sanos e naturais, é botarlle moito valor á cousa. Outra derivación, xa clásica, da submisión aos temidos asteriscos no colesterol e os triglicéridos é o ximnasio. Non fago eu parte dese bizarro batallón de suxeitos que abrazaron como designio preeminente das súas vidas desenvolver os bíceps, tensores e xemelgos e botan, en consecuencia, unha morea de horas suando a gota gorda entrelazados a un complicado aparello metálico, que, invariablemente, lembra o siniestro potro inquisitorial. Razono, entre outras cousas, que se teño chegado ata aquí, despois de lle meter ao corpo o que lle levo metido -literalmente, se teño sobrevivido- pois malo será non aguantar algo máis. Pero ben certo é que, cando empezamos a endosar moitos dos nosos achaques á pila (á pila de anos que temos), é hora de mobilizarmos un pouco o palmito, máis ca nada para que non adormeza e se acomode á molicie. Eu concíliome ben, e dende hai ben anos, coa natación, que practico sempre que podo. Media hora de crawl a bo ritmo, seu ratiño de sauna e unha ducha fría deixan novo un home. Esta bitácora, ademais, e nunha sorte de agradable simbiose, é debedora indirecta do meu exercicio cotián, pois, como resulta horriblemente aburrido percorrer a piscina largo vai largo vén, entreteño o tempo xestando ou modelando, entre brazadas e abafos, moitos dos posts que logo aquí publico. Ao mellor, como efecto da humidade, algúns saen un pouco amolecidos ou escorredizos de máis.

26.1.09

Ar gelted kozh

No primeiro Festival da Música Celta de Ortigueira, unha celebración aínda pequeneira, case familiar, -debeu ser isto contra o ano 80-, lembro un perdulario da Coruña, ben coñecido por min da efervescente movida compostelá, que se adicaba a vender paquetes de Celtas a todo canto estranxeiro vía, asegurando que eran os cigarrillos nacionais de Galicia.
As tonterías e esaxeracións que se teñen escrito sobre o celtismo de Galicia son perfectamente comparables ao disparate do timador herculino e a súa apócrifa mercadoría. Con todo, debo recoñecer que durante algúns anos da mocidade, secundado por amigos que compartían a miña teima, sucumbín ao engado brumoso e septentrional dunha cultura indefinida e máis debedora de concomitancias atlánticas -físicas e ata certo punto folclóricas e de elaboración popular- ca de constatacións arqueohistóricas evidentes. Deste xeito, a celtización de Galicia parecíame perfectamente establecida nos estudos sobre o Neolítico de Bouza Brey ou Cuevillas, malia a prudencia destes autores fronte a esaxeracións precedentes, e alí onde eles dicían Oestrymnios eu lía celtas, onde Saefes eu vía celtas, onde Zoelae ou Supertamarici eu interpretaba celtas. Estrabón, Polibio, Avieno ou Plinio falaban, ao meu modo de ver, de gentillitates célticas, e, nunha sorte de leito de Procusto, acomodaba eu toda canta literatura ao respecto caía nas miñas mans á miña querencia céltica. Algúns factores máis acudían, aínda, en abono do meu celtismo militante: a pegada contemporánea de todo o celta no país era signo indiscutible da asunción popular dun sentimento de pertenza moi fondo; contábamos con editorial Celta, Empresa de Transportes Celta, e, en moitas vilas do país, Zapataría Celta, Drogaría Celta, Libraría, Creacións Celta, Novidades Celta... E se Glasgow fachendeaba do seu Celtic, que dicir do noso prezado team olívico? Por outra banda, eu mesmo, véndome roxo-loiro e nórdico, e membro dunha familia onde esta marca física resultaba preeminente, coqueteaba coa idea dunha ascendencia claramente gaélica. Así, sentíame partícipe dunha cultura atlántica, espiral e bretemosa que nada tiña que ver co elemento mediterráneo, cuadriculado e achicharrado de sol do mundo latino. Botaba o día escoitando a Alan Stivell, os Chieftains, The Pentangle e por aí. En consoancia con tal cosmovisión, fixen moitas parvadas. Subía, acompañado dalgúns elementos afectos á miña prédica, a certo castro próximo á vila e alí, especialmente en noites de lúa chea, tocabamos a gaita (literalmente, non me entendan mal), ofrecendo o noso rito musical a difusos deuses celtas dos que non tiñamos dúbida pois, entre outras machadas, deran nome á cidade de Lugo. Debo dicir que tales transportes eran precedidos, claro, pola inhalación de fumes psicotrópicos indispensables para unha mise en scéne tan abigarrada. Como para que nos pillara a Benemérita! Co paso dos anos, fun abandonando as miñas vaidades célticas e abrazando, en ás do mesmo fume psicotrópico, outros fanatismos.
Con todo, cando escoito unha gaita de noite aínda me ronda o demo meridiano. Esas cousas que quedan para sempre...

25.1.09

AEMILIUS P. TAURUCULUS IMP. GALLAECIAE

Estará pensando liquidar o duunvirato para restaurar as vellas glorias imperiais? Fíxense que o duunviro Anxo aparece na parte inferior claramente subxugado ao Divus Maximus.
Uuuuuy! Algo cheira a podre neste reino! E máis que cheirará!

23.1.09

Sending out an S.O.S!

En Astérix en Bretaña —un clásico do humor gráfico do século XX—, o bretón Buentórax utiliza unha expresión que sublima a súa natureza máis pristinamente británica: buscar unha agulla nun palleiro cheo de agullas. Alguén acaba de agregarme a Facebook. Entro na aplicación e, de momento, estou coma un polbo nun garaxe, exactamente como Buentórax, buscando unha agulla nun palleiro cheo de agullas: eventos, fotos, videos, buscar un amigo, muro, muro a muro, publicar, denunciar… ¿¡?¡!??? Todavía nin sei para que serve a aplicación, aínda que, grosso modo, entendo que a súa orientación é a dunha mega-rede social, non? Teño a mesma sensación de quen vai buscando un bolso e entra nunha tenda na que hai cincocentos bolsos. Pero, ollo, a tenda de bolsos é sospeitosamente semellante a outra calquera, de xeito que, máis ou menos, sabe un por onde debe andar o bolso que, en relación á calidade-prezo, máis lle acomoda. Quero dicir que a hipertecnoloxía informática que nos arrodea, multifacética, si, nas súas posibilidades, aplicacións, públicos e funcionalidades, acadou, sen embargo, un nivel de estandarización na interfaz externa que é, en boa lóxica, unha das claves da súa imparable e crecente expansión: sign up-registro, inicio, perfil-profile, edit, publicar, configuración, diseño, guardar, cerrar sesión… cantas veces o teremos feito, sempre o mesmo!: gmail, technorati, creative commons, terra, blogger, ares, e-mule, youtube, bookcrossing…
De por parte, sinto ás veces que non dou para máis: entre o lío de nomes de usuario e contrasinais, cinco contas de correo, un blog, docencia virtual, UNED, másters, webs e foros profesionais, estoume convertendo nunha cabeza orientada sistematicamente a un monitor con dous dedos permanentemente pegados a un teclado (suspiro). Un apuntamento emocional: síntome como pouca manteiga untada sobre demasiado pan.
En fin, de mollados ao río: que puñetas é isto de Facebook? Paga a pena meterse noutra verbena informática? Non me chega co blog? S.O.S.!!! Help!!! Aiuto!!!

21.1.09

Humilitatis laus

Hai libros que impactan e outros que deixan indeferente. De entre os primeiros, os hai que impresionan pola súa grandeza e proxección universal. Cantas veces, en ocasión de revisar as traducións destinadas á nosa colección de Clásicos do Pensamento Universal, non terei admirado a monumentalidade intelectual da obra de Platón, Maquiavelo, Newton ou Darwin, xurdios alicerces do saber e a ciencia actuais! Pero, como nada humano me resulta alleo, admiro tamén aqueles libros que emocionan pola súa tépeda insignificancia, pola súa honestidade fogareña, libros inspirados nos máis nobres pulos que poden alentar a obra humana: o desexo de coñecer e de dar a coñecer, pero non agardando compensar os esforzos da súa redacción con honras e ouropeis senón coa conciencia clara dunha existencia anónima e case catacumbática.
En 1923, un paisano meu, ­exalcalde agrarista­, adoecido de amor polo terruño que o viu nacer, deu ás prensas compostelás da nunca ben ponderada "Tipografía de El Eco Franciscano" o orixinal dunha dignísima obra, pioneira no seu xénero, se por tal imos entender un traballo monograficamente consagrado non a unha gran urbe senón a unha vila modesta, cabeza dun concello por completo rural: La Estrada, por Pedro Varela Castro. No limiar o autor recoñece: sin pretensiones ridículas y sólo con el afán de aportar un grano de arena a la obra histórica, geográfica y estadística que en los tiempos modernos es de necesidad en todo pueblo, por modesto que éste sea, recogí cuantos datos pude, hasta obtener un conjunto tan heterogéneo que resulta difícil bautizarlo acertadamente. "La Estrada" le llamaremos aunque no sea con la propiedad deseable.
Unha requintada prosa de pendolista, non exenta de veleidades literarias, a inxenua modestia do autor e o seu honrado e simpático diletantismo incorporan este libro aos meus favoritos. Metido a filólogo etimoloxista, as hipoteses que ofrece dalgúns topónimos menores do país téñennos proporcionado a min e mais a un prezado coleguilla que talvez me estea lendo moitas horas de lecer e agrado, pero non un lecer malévolo nin moito menos cruel, senón entrañable e respectuoso co seu desinteresado labor. Algunhas pérolas.
De Amarelle, aldeíña da fermosa freguesía de Arca, ribeireña do Umia , aventura:
Cuéntase que el fundador de Amarelle procedía, como es natural, de otro punto y que después de la fundación tuvo pérdidas sensibles de familiares y ganados; desesperado, retornó al lugar de su procedencia, en donde empezaron a a consolarle, convenciéndole de que debía volver a Amarelle y lo acompañaron; al llegar, viendo que tenía las cosechas lozanas, le dijeron: hai que amalo por bonito e productivo; y el fundador contestó: Amareino si no me ocurren máis desgracias en el. De Amareino vino Amareille y de Amareille Amarelle.
De Nodar, na mesma parroquia de Arca, di: llegaron al lugar unos extranjeros pidiendo posada; los habitantes no los entendían ni aquéllos a éstos y por consiguiente la petición no era entendida; por fin uno de los forasteros dijo: aquí no dar, y de ahí el nombre que lleva el lugar.
Do lugar de Adoufe, en San Miguel de Castro, supón que allí hubo un escribano que "dou fe".
Os imaxinativos excesos toponímicos de don Pedro á parte, gústame crer que a revista de historia e cultura local que coordino na Estrada recolle, na era da perfección e a aséptica hiperteconoloxía, o testemuño dunha semente -­humilde pero sublime-­ botada á terra cando o mundo era en branco e negro e cheiraba a roupa vella e tinta china.

Hope

Alguén con moita graza contoume que, cando chegou ao Celta o primeiro xogador negro —non son quen de dar o nome—, os hinchas máis castizos do equipo, de domingo, puro e grada de Río, facían sistematicamente o mesmo comentario ao comezo do match:
-Bueno, a ver que fai hoxe o nejro.
Xa saben, ese racismo de aldea… Vendo a tele onte, lembrei a anécdota. Guantánamo, franxa de Gaza, Iraq, crac financeiro… A ver que fai. É o amo do cortijo.

20.1.09

Attached .jpg? Mmmmmm...

Por veces teño a sensación de que o meu portátil -dende onde, como os heresiarcas medievais, envío cartas aos meus acólitos- é unha illa pequena, moi pequena, e perdida, moi perdida nun insondable océano de auga mesta e turbulenta a onde chegan mensaxes que alguén mete nunha botella dende outro mundo, dende unha dimensión descoñecida. Cada vez que o encendo, o pequeno monitor convértese nunha fiestra máxica pola que pode entrar calquera cousa: citas ou incitacións, estímulos ou provocacións, ledicia ou carraxe, auga ou pedra, negro ou branco, líquidos, sólidos e aerosois.
A última hora do día reviso o mail. Nunha das contas, a piques de botar ao lixo todo o spam, reparo nun adxunto: ludmila.jpg. Ben sei que será difícil xustificar por que sinto o desexo de abrir o arquivo sen que o lector pense o que parece evidente. Aló vostede. O caso é que o abro. Unha real moza de amplo sorriso, sentada nunha cama cun peluche ao lado, mírame dende o monitor. E penso nunha illa pequena, moi pequena, e perdida moi perdida nun insondable océano de auga mesta e turbulenta. O mail que acompaña a foto di:
Hola. A mi queria conocera mucho. Utilizaba nunca el Internet para la comunicacion. Pero he decidido probar este modo. Mucho me incomodo fuerte, pero le he escrito con todo. Me llamo Ludmila. Pienso que debo enviarle la fotografia que podriais verme. Bien? Espero que le gustara mi fotografia, y recibire su respuesta. Quiero conocerle. Probablemente seremos amigos? Espero. Espero realmente en aquello que seremos amigos, conoceremos uno a otro, y cambiar las fotografias. Ahora utilizo estimare los trabajos, y por eso le pido escribir a mi direccion personal: xxxxx. Esperare su respuesta con la impaciencia. Bien?
Con la esperanza Ludmila.

La ostia. Non se estrañen se, dentro duns meses, aparece neste caderno un post titulado Ludmila (con foto, claro) redactado en Praga.

18.1.09

Sentidiño

Como reacción ao pensamento único e a presión abafante do politicamente correcto, teño a sospeita de que, nun país onde os opinadores menudean coma as noces nunha nogueira (e para mostra este botón), os de maior éxito e influencia son os que se limitan a falar por boca do sentido común, concepto que na nosa lingua galega acariñamos co especial amor que merecen os diminutivos afectivos: sentidiño. Ben coñezo que, contra este argumento, pode argüírse que a propia noción de sentido común é relativa, subxectiva e por demais afiliada á propia imago mundi de segundo quen. Eu manteño, porén, que ao sentido común pásalle como á sílaba en Lingüística: é moi difícil de definir pero todo o mundo a recoñece, e mesmo un cativiño silabea unha palabra con toda facilidade. Detrás de cada un dos grandes, nobres e perennes logros da humanidade, todo ao longo da historia, andivo sempre o sentido común, revestido as máis das veces de apelativo á elemental necesidade: a roda, o libro, a democracia ou o teléfono son o resultado final de evolucións rexidas polo sentido común. Precisamente por iso, o sentido común resíntese, vive acurralado, é vítima diaria dos maiores atropelos cando, como ocorre nos tempos que andamos, as cousas non se formulan en termos de por que senón en termos de por que non. O día chegará en que un gicho vaia ao xulgado solicitando matrimonio civil cunha galiña e o xuíz, ante o risco de saír nos papeis por ter conculcado ignotos e imprevisibles dereitos, conceda no casorio.
Fronte ao aluvión dun discurso inspirado no que asesores de toda laia cren que toca dicir, pasa por veces que o especialista, inspirado polo rigor dos datos e os coñecementos técnicos, non pode seguir sufrindo que se digan tantas memeces e, movido polo resorte do sentido común, salta á palestra pública. Bo é. Un amigo fíxoo recentemente en dúas ocasións (unha e dúas), respecto do consumo de auga, e agasalloume coas súas reflexións que eu quero hoxe compartir cos asiduos desta bitácora. Este amigo incítame a fundar o PSC (Partido do Sentido Común). Haberá que pensalo.

16.1.09

Verbodiarrea oro-mental

Cóntame un bo amigo da universidade que, peinando a rede en busca de información para unha conferencia que vai impartir, deu cun artigo pretendidamente científico, sobre a identidade do cal e o seu autor correremos un piadoso veo de silencio. O tal especime formula na introdución preguntas como as que seguen: ¿Acaso desde el sentido del intercambio orgánico de energía entre manifestaciones conscientes del ser sea posible la propuesta de un enfoque regional para la alternatividad al desarrollo desde teorías de complejidad? ¿Por qué repensar fractal, hologramática y omnijetivamente los conceptos de lo social entendido como campo relacional entre manifestaciones conscientes del ser en proceso de totalización en torno a la formulación de un nuevo interrogante?
O meu perspicaz informante, coñecedor do meu indisimulado aprezo por este xénero de majaderías, opina, na súa afectuosa mensaxe, que el escrito en cuestión dará para que puedas incluir algún parrafito en tu blog para decir que las ideas complejas no tienen porqué ser ininteligibles. Non resisto a tentación de copiar aquí o meu mail de resposta, dando, ademais, satisfacción á agarimosa suxestión do meu amigo de dar noticia do asunto nestas páxinas.

Querido J.:
He repensado fractal, hologramática y omnijetivamente el artículo que me haces llegar -totalizador y submoderno en sus planteamientos minimalísticamente subjetivos- y he hallado que la relación entre el campo relacional de la metrópoli subyacente, comprendida entre los extremos heurísticos de una hermenéutica necesaria, y la universidad, a su vez repensada como propuesta derivada de una valoración regional del ser en proceso, resulta fundamentalmente permeable a los criterios de un sujeccionismo teórico, que, si se manifiesta evidente en sus rasgos telúricos esenciales, no lo es tanto cuando observado desde la formulacionabilidad imprecisa de los enfoques tántricos. Pero, ojo, la evaluación actitudinal y la jerarquibilización de los mecanismos actuantes en la reformabilidad urbanística, que resultan accesibles desde presupuestos de un marginalizacionismo expectante, pueden tener imprevisibles consecuencias en una nocionalidad aproximativa y retroalimentada por una alternatividad dirigida desde el desarrollo de teorías de la complejidad.

Manteño que a diferenza entre unha universidade e un zoolóxico é que, neste, as feras están enxauladas. A conclusión, benévolo lector, vén acompañada dun consello (ao que acompaño os meus mellores desexos para a finde): pense Vde. de forma complexa e fale de forma simple, pois é signo inequívoco do idiota facer exactamente o contrario.

Condenación da errata

Di Manuel Pimentel que non hai nada que anoxe máis ao editor de raza que a errata que pasou inadvertida. Cantiña razón ten! Alí estivo a cabrona, semanas, diante das narices do autor do libro, do maquetista, do coordinador editorial, do director da colección e do impresor, paseando a súa fealdade e presumindo da súa perfecta camuflaxe sen que ninguén reparase nela. E velaí que o día en que a tiraxe chega ás dependencias do editor, este abre o primeiro dos 1000 volumes que abeiran as caixas e pousa a vista antes que en calquera outra cousa na pifia, tremenda, rampante, ostentosa­, que, ademais, foi a parar ao titular do primeiro capítulo. O editor dáse ao demo e á puta de Babilonia, convoca as potencias infernais, xura en arameo, maldí de todo, cágase en todo o cagable, bota tacos, venablos e ristras sen pausa nin consolo…E, para remate, a lei de Murphy: o erro non está na liña de cabeceira da páxina, nin no índice, ­lugares onde podería pasar máis desapercibida­, non: está no titular, a corpo doce e en grosa. Non está tampouco no capítulo 4 ou 6, onde, talvez, puidera disimularse mellor, non: está no primeiro capítulo, alí onde é inevitable mirar, para maior oprobio do editor que a consentiu, estimulando a xeral dúbida e escrúpulo sobre a súa atención e esmero.
As erratas: eternas compañeiras do editor, como os carrachos dos cans. A miña deformación profesional e odio africano ás erratas chegou a punto tal que se, por un acaso, estou deitado lendo e detecto unha nun libro, ademais de mascullar en baixa voz unhas palabras de conforto en memoria do pobre editor vítima da patada, teño que erguerme a buscar un boli vermello e marcala, consignando na marxe -coa delectación enferma do Destripador- a emenda correspondente. Ben sei que o recurso é por demais improdutivo. Pero, tal que en tantísimas cousas superfluas, se atopa un negro alivio, o regusto, amargo e masoquista, da venganza inútil...

13.1.09

Reivindicación do kitsch

A evolución tecnolóxica, que, dende o vaso campaniforme ata o blu-ray, non coñece solución de continuidade, tivo por veces efectos devastadores sobre a humanidade coetánea. A invención da imprenta de tipos móbiles, se supuxo no seu momento un avance tecnolóxico definitivo, non foi máis ca o resultado da evolución de tecnoloxías anteriores e, ademais -e o que é máis importante- era de seu unha tecnoloxía, nada máis ca unha aséptica e neutra técnica. Pero, claro, unha cousa é a tecnoloxía e outras as súas consecuencias, unha cousa é a fisión atómica e outra Little Boy. O invento de Gutenberg socavou os alicerces de Occidente e nada foi dende entón igual na historia do mundo. Despois de Hiroshima tampouco.
Con todo, na historia das repercusións sociais das tecnoloxías hai, coma no fútbol, moitas categorías: da primeira á liga de modestos (hoxe chámase, creo, terceira autonómica). Eu, que sinto un agarimo especial polas cousas ínfimas e das que ninguén semella percatarse, quixera referirme hoxe a unha destas repercusións, que milita na liga de modestos. Trátase das consecuencias inevitables que sobre certos iconos visuais moi habituais e mesmo familiares tivo a definitiva imposición dos estreitísimos monitores TFT para as televisións.
Durante moito tempo, o protagonismo que a televisión tiña no mobiliario doméstico conducía á colocación de diversos ornatos na súa parte superior, que non facían senón sancionar o recoñecemento colectivo da absoluta preeminencia do electrodoméstico sobre todos os seus conxéneres da casa: de andaluzas en faralaes cunha ventosa adhesiva por baixo a tapetes sintéticos ou de ganchillo, a imaxinación popular desenvolveu un amplo abano de posibilidades ornamentais que, dende a súa xénese abertamente hortera, chegaron a refinar o senso máis prístino do adxectivo kitsch. Persoalmente, boto en falta con infinita melancolía as opcións cinexético-taxidérmicas, tan nosas: ginetas e raposos disecados, principalmente, pero tamén águias, lagarteiros, curuxas… que, nos variopintos establecementos rururbanos do país, recibían ao visitante, cos seus ollos cristalinos, dende o seu maxestuoso cómaro enriba da tele, onde, coas botellas de jerés quina, Soberano e Calisay das estanterías, ían acumulando nobreza e roña co paso dos anos.
O ornato familiar da tele chegou a callar moi fondo na imaxinaría patria. A un punto que había no meu pueblo, borrachón de mal viño e gallito de pelexa, o porteiro da discoteca, única que entón había, negoulle unha noite a entrada á boîte, porque o tipo levaba moita borrasca encima (sic). Podía ser que o elemento reaccionara, como era nel habitual, con violencia, ostias e improperios de toda caste. Pero, cousa curiosa, daquela reaxiu coa maior serenidade e retranca, e dirixíndose ao porteiro, que era de talla en extremo exigua, espetoulle:
-Ti se non cajaras nin mexaras eras bo para poñer encima do televisor.

12.1.09

Suzanne


Por que me gustará tanto? Será a infinita plasticidade dos clásicos? Serán os anos?

9.1.09

De gálica nación

Un disco que teño da premiére dame Carla Bruni non concita excesiva unanimidade. Para uns, a señora de Sarkozy é unha cursi rematada que non sabe cantar e disimula con ridículos susurros e gorgoritos unha obvia incapacidade vocal. Pola miña parte, aprezo nela a mesma sensualidade explícita e consciente que transmitían as súas compatriotas devanceiras na arte feminina da chanson, nomeadamente Françoise Hardy —de quen de rapaz estiven platónica pero perdidamente enamorado (miren a foto e comprenderán por que)— e Catherine Ribeiro, e seguen transmitindo as actuais, como Pauline Croze (mesmo, con hijuelas españolas como Christina Rosenvinge). Penso, en efecto, que as cantautoras francesas delimitan un xénero característico, que xogou, como un dos seus elementos fundamentais de transacción comercial, coa sensualidade cando non cun velado erotismo, un erotismo obviamente relacionado co atractivo das artistas e a tépeda caricia da súa voz, pero nomeadamente incrementado polo especial efecto sonoro que produce o idioma francés, con tanto trémolo, redondeo labial das vogais e o característico efecto gutural dos seus erres. Esta natureza prosódica contribúe de xeito moi notable, creo, á configuración que no imaxinario popular hispánico adquiren os franceses (e sabido é que non hai veciños que se leven ben): unha delicadeza e estiramento social que rozan a ridícula finura (e que teñen o seu correlato fonético na parodia de rematar todo en e agudo: le libré, la botellé, le vasé, perfecté…); unha frivolidade mundana e superficial, pero, sobre e ante todo, unha tendencia universal á sensualidade e o erotismo. Non é, ao meu xuízo casual, que o maior monumento da perversión xamais concibido e escrito o fora en gabacha lingua. Francés é, como todo adxectivo substantivable, lexicamente xenérico. Ah! Pero se o acompañamos de certos adxacentes a cousa cambia: mal francés e francés profundo, por exemplo, son nocións que non é preciso explicar aquí. Alguén dixo que o francés é a lingua do amor.
Lembro, ao respecto, un delicioso equíovoco que un amigo me contou. A un emigrante en Francia morreulle a nai. O home quere mercar un chapeu negro para o sepelio, pero, non manexándose ben coa lingua, trabúcase de palabra (capote, ‘condón’, por chapeau, `sombreiro`) e pregunta a un gendarme:
-Où est-ce que je peux acheter une capote?
Monsieur l’agent, amoscado, respóstalle:
-Une capote? À la pharmacie, naturellement!
O tipo estrañado vai alá, pensando no rariños que son os franceses, que mira ti onde van vender os sombreiros. Chega á farmacia e pídelle ao dependente une capote noire. Este, máis estrañado aínda, solicita unha aclaración:
-Noire? Mais, pourquoi noire?
E o emigrante dille:
-Parce que ma mère est morte.
E, comprensivo, o dependente recoñece:
-Oh, oui, je comprends!
E, xuntando as puntas dos dedos das súas mans con expresión beatífica, exclama:
-Quelle délicatesse!

8.1.09

En misa e repicando

Isto onde vivimos é unha monarquía, cun rei, príncipes, infantas, duques, corte, privados, palacios e demais, tal que nun conto de Andersen. E unha monarquía é, de seu, algo que en moitos dos seus aspectos se concilia mal coa modernidade e a evolución dos tempos. De feito, o seu propio alicerce representa unha noción de poder político fronte á que reaccionaron violentamente os revolucionarios de 1789: o seu carácter hereditario, na marxe de calquera decisión consensuada pola vontade popular. Logo virán todas as consideracións, matices, puntualizacións, extrapolacións e milongas que vostedes queiran. Pero o que veño de dicir é así, pe por pe: gústenos ou non don Felipe VI, teremos que apouchar con el os anos que dure.
Así as cousas, a monarquía é unha institución que, ou se acepta ou non, pero o que non cabe son medias tintas; tal e como admirablemente consigna a paremia, non se pode estar en misa e repicando: Si, acepto a monarquía pero vou adaptala ao meu gusto, a ver se a modernizamos un pouco, que boa falta lle fai. Coa monarquía pasa como con outras institucións esencialmente reaccionarias: ou se toma o pack completo ou non, pero non se pode ir polo camiño do medio. É como se eu quero bautizar un fillo pero negocio co crego as condicións: que non lle se bote auga ao cativo pola cabeza; que non haxa mencións á Virxe María…
Non serei eu quen discuta—varón a fin de contas— que a señora ministra de Defensa asistira monísima á Pascua Militar que convoca a Casa Real. Pero, coa que está caendo en Oriente Medio ou Afganistán, que todo o que, durante semanas, se substancie nos medios da responsable civil das nosas Forzas Armadas sexa un trapito, di moito, e na miña opinión moi pobre, non só da intelixencia, discreción e sentido institucional da dama en si senón da nosa intelixencia colectiva como país. Por seguir tirando da sentenza popular, coller o rábano polas follas. Calcao. Así nos vai.

6.1.09

Godot

Pasou o Nadal e o aninovo, marcharon os Reis, comezou a conta atrás doutros trescentos sesenta e cinco días ata a vindeira orxía anual do consumismo. Retomaremos os nosos labores, voltaremos ás angueiras acostumadas, a pelexarnos con algo ou alguén... Disque un estudo demostrou que sete de cada dez persoas que se propoñen algo para o ano que entra non o conseguen. Os clásicos do xénero son deixar de fumar, aprender inglés e comezar dunha puta vez no ximnasio en serio, a ver se baixamos o bandullo ou as cartucheiras, segundo toque.
Don Jorgito el Inglés, personaxe moi querido por min do que xa falei algunha vez, describía aquel seu coñecido Benedicto Mol, suízo pescudador de tesouros, dicindo que miraba aos demais coa expresión ansiosa de quen agarda permanentemente noticias. Algo así, creo, pásanos en liñas xerais a todos. Igual ca o helvético non atopou tesouro algún despois de adicar toda a vida a tal afán, está na nosa natureza pretendermos enganar unha insatisfacción crónica a base de pequenas metas, que, por regra común, van postergándose sine die... Esperamos por Godot, esperamos por Godot, e, fartos de esperar por Godot, convencémonos finalmente de que Godot non vai vir, de que, máis seguro, Godot nin existe.
Polo visto, conforme o apuntado en días pasados nos comentarios ao post sobre o blogomillo galego, isto de escribir para as paredes -ou no mellor dos casos catro gatos (con perdón da metáfora para quen me lea)- no monitor dun ordenador é un rollo de cuarentóns e pasado de moda. Cumprindo eu con creces, e aínda superando con xenerosidade, tal condición cronolóxica, podería contarse, polo tanto, entre os meus designios do ano novo deixar de perder o tempo e de dispendiar neuronas en tan inútil exercicio e, para colmo, demodé. Pero como non son amigo de modas, nin se me da un ardite que veña ou non Godot (hai tempo xa que deixei de agardar por el), creo que en 2009 seguirei dando de comer a esta escuálida criatura, que vaga náufraga, ignota e pálida coma un espectro polo proceloso océano dos bits. Do ximnasio, os petillos e o inglés, xa falaremos.

5.1.09

Unha de Reis

Unha pilingui, con acento moi cheli , que lle pregunta a outra:
-Oye, tía, y tú ¿qué les pides a los Reyes?
E a outra di:
-Uy, yo lo que a todos. 100 euros el servicio normal y 150 el especial.

Antracita vanme traer a min! Por malo!

4.1.09

Anderson+Barre

Ninguén discute hoxe o liderado que o rock británico ten exercido internacionalmente. Nos corenta anos que median entre os Beatles e Coldplay houbo de todo: desenvolvementos e propostas para todos os gustos, unhas máis convencionais outras máis rompedoras e outras que a duras penas encaixan nos intentos clasificatorios: pop, mod, rock duro, metálico, heavy, folkrock, jazzrock, rock progresivo, new wave, gothic... A miña melomanía -en calquera caso voraz, indiscriminada e que non sabe de límites- talvez por xeración pero supoño que tamén por inclinación persoal, ten unha débeda especial co rock sinfónico.
Non son poeta de abondo para gabar a excelsitude de producións como o Hamburger Concerto, de Focus, sen dúbida un dos cumios máis sublimes do xénero, Trilogy de EL&P ou Fragile de Yes. Coa perspectiva do tempo, teño para min que, con diferenzas claro entre elas, a maior parte das propostas xurdidas daqueles músicos, virtuosos e clasicistas, cultos e extravagantes, sabiamente rompedores, teñen resistido admirablemente o paso do tempo. The Great Deceiver de King Crimson, The Endless Enigma de EL&P ou algún dos números do álbum dobre de Camel, por poñer un par de tres exemplos, seguen mantendo intacto o fascinante engado que exerceron na miña sensibilidade de adolescente cando os escoitei por vez primeira. Pero a poucas formacións británicas da época atribúo con todo merecemento un adxectivo que, cando aplicado ás obras da arte, resulta moi arriscado, pois pode destilar a máis exquisita sublimidade ou ser explicación do fiasco: desconcertante. Esa formación desconcertante é Jethro Tull, o grupo, liderado polo inclasificable Ian Anderson, que ía nos seus inicios (This Was, 1968, xoia que posúo en vinilo orixinal) para banda de blues. Ningún grupo do que eu teña noticia efectuou un labor de síntese musical comparable (folk, blues, jazz, rock experimental...) destilándoo nun novo produto orixinalísimo e elaborado ata o puntillismo. Na flauta e voz do hiperactivo xoglar Anderson e nas máxicas guitarras de Martin Barre están entrelazadas as melodías das campiñas e bosques, o rechouchío dos paxaros no amencer do cazador, os berros de riña das tabernas medievais, a resoancia das catedrais, os alaridos ingratos do vagamundo e o tépedo veludo da voz do amante.
Cando, con doce ou trece anos, escoitei por vez primeira Aqualung, mentres me deixaba engaiolar polo soprendente deseño externo do álbum e escudriñaba a insondable expresión de maldade do clochard da cuberta, tiven a sensación de que, como dixeron a Bogart, aquilo ía ser o comezo dunha gran amizade. Estaba no certo.

2.1.09

Sección inclasificables

O ollo sempre atento e incisivo de Arume dos Piñeiros recolle un artigo publicado orixinalmente no suplemento de cultura do Xornal de Galicia baixo o título de "A forza do blogomillo", suxestivo título que permite intuír a liña de opinión do articulista: o mesto tecido blogueiro en lingua galega constitúe hoxe unha forza. En efecto, sobre o número de blogs que hoxe existen no país -5548 (¡!!) rexistrados en Blogaliza- non cabe dúbida de que se trata dunha forza comunicativa, de desenvolvemento paralelo aos medios de comunicación convencionais, malia de existencia maiormente catacumbática para o gran público, consumidor de xornais impresos. E ese é, non sei se dicir un risco ou simplemente un factor característico da blogosfera: conformar un tipo de lector especializado en blogs que, á súa vez, é propietario dun; un fenómeno que un fiel tertuliano destes Fragmentos definía escatolóxica pero acertadisima e parasinteticamente como (perdón) chupapollismo blogueiro (algo, por certo, do que escapo, pois apenas leo blogs, xa que considero a maior parte deles absolutamente soporíferos).
Os datos de que fornece o artigo inspíranme un par de reflexións. Cre o autor que no alento primixenio dos blogs, considerados xenericamente, hai unha pulsión expresiva, que algúns tildan de hipertrofia do eu e os máis de onanismo verbal, pero tamén a dun certo recoñecemento social e, por qué negalo, o ambicioso prurito de crear opinión ou de apurar debates de alcance social. Sobre o impresionante censo devandito (case cincomil seiscentas bitácoras) semellan indiscutibles tales hipertrofia expresiva e onanismo verbal. Outra cousa é ter algo que dicir. Pero, en calquera caso, opino que a propia facilidade tecnolóxica na construción e comodidade na alimentación dos blogs son claves no seu éxito. Como ocorre sempre que a tecnoloxía se pon ao servizo das ideas, pode darse o caso de que aquela suplante estas, e, claro está, tarde ou cedo, onde hai moita virguería técnica e pouco miolo ao cabo descúbrese o calote. De momento, inmersos como estamos na eclosión do fenómeno, as propias nubes non nos deixan ver o ceo. Intúo que, co tempo e consonte vaia arrefriando o entusiasmo que toda novidade inspira, vai ir producíndose unha estilización piramidal deste inxente número de bitácoras, debuxándose pola base unha enorme cantidade de bitácoras abandonadas ou semiabandonadas, e no cumio unhas poucas que se configurarán coma referencias en cada campo (política, cultura, crítica literaria, tecnoloxía, música, etc.), algo que, creo, de feito xa está acontecendo pouco e pouco.
De por parte, Fragmentos da Galaxia, este indefenso receptáculo de paparruchas, aparece catalogado entre os blogs de índole cultural, de par de Capítulo 0, de Manuel Gago, e Lándoa, do meu benquerido amigo Arturo Casas, que hoxe conforman lugares de visita obrigada, valoración esta última que agradezo, cómo non, pero que estimo -de verdade que non por falsa modestia- desproporcionada aos pobres méritos destas páxinas. Considerar que este blog é de visita obrigada éncheme dun pundonor que se concilia ben coa miña propia percepción: obrigada para quen? Para alguén tan rariño como o propio maître do local? Co gallo dun libro de poemas que publiquei hai uns anos –xa ven que un lle dá a todo- un crítico benevolente me consideraba un poeta inclasificable. Ningún xuízo podía contentarme máis pois creo que me define que nin pintado. E a esta casa tamén. Inclasificable.

1.1.09

O primeiro do ano cun sorriso

Disque o léxico evolúe en función das necesidades expresivas. Para isto aínda non existe adxectivo. Kitsch? Surrealista? Delirante? Bizarro? Será o herdo hispánico da pachanga cutre? Agardo suxestións para a sempre necesaria ampliación do léxico patrio.