Cando pasou
a mellor vida D. Francisco Franco Bahamonde, caudillo de España por la gracia
de Dois, eu tiña quince anos. Lembro que á primeira hora daquel 20 de novembro
de 1975 tiña aulas de Latín. A profesora, que, todo hai que dicilo, era
bastante facha, acertou a dicirnos entre saloucos que Su Excelencia el Caudillo
acababa de morrer e que ficaban as aulas suspendidas. E os alumnos daquel
quinto de bacharelato do Instituto de Enseñanza Media da Estrada, no canto de
respectar o loito por quen rexera os destinos de España durante case corenta
anos, marchamos a unha charca fonda e enorme que a chuvia (e, tamén hai que dicilo,
aqueles eran invernos) formaba nunha braña cercana ao Insti a xogar a piratas.
Aquel día rematou, creo eu, o franquismo, que precisaba para rematar a desaparición física do ditador (como ocorre case sempre cos ditadores, que tenden a facer o que lles peta, e así non hai quen lles tusa, claro). E aquel día, o neno franquista que, supoño, fun, tamén deixou de ser franquista, como toda España, que tamén ata aquel día foi a España franquista. A partir daquel día, en efecto, con altibaixos, viravoltas, trasacordos, sorpresas, desfeitas, traizóns, efusións de sangue, xenreiras, medos, deslealdades, desgrazas e falcatruadas sen conto, España, o país, pasou a outra cousa e nunca nada voltou a ser como era cando vivía Franco. Tantos anos despois, Franco se me aparece como un tirano de sainete, anacrónico, pequeneiro, con aquela voz afrautada tan ridícula que contrastaba dun xeito grotesco coa expresión dunha frialdade cruel.
Como todos os faraones, persuadidos da súa dimensión divina, tamén Franco era un papaleisón e un megalómano. O monumento á desmesura que mandou construír na serra de Madrid (que, claro, o sobreviviu), cunha cruz de case sesenta metros aupada a un espantoso cerro de petóns e rocha viva, é (ademais dun horror arquitéctónico) o símbolo da arrogancia do vencedor sobre o vencido e a perpetuación das dúas Españas de marras. Manter o seu creador baixo as lousas desta infamia supoñía ignorar a dimensión simbólica que latexa moitas veces na cerna das cousas, dos sentimentos, das lembranzas, das emocións e das conviccións. Ao meu xuízo, esixir ao goberno dende o gran titular de portada dun rotativo nacional Ahora a ocuparse de los vivos é mesturar (entendo que deliberadamente) magnitudes de orde diferente porque hai mortos que son símbolos, sen que importe o paso do tempo, e hai que facer o imposible porque deixen de selo. Xusto o que acaba de pasar co noso, ultimamente tan lembrado, Führer de guiñol.
Aquel día rematou, creo eu, o franquismo, que precisaba para rematar a desaparición física do ditador (como ocorre case sempre cos ditadores, que tenden a facer o que lles peta, e así non hai quen lles tusa, claro). E aquel día, o neno franquista que, supoño, fun, tamén deixou de ser franquista, como toda España, que tamén ata aquel día foi a España franquista. A partir daquel día, en efecto, con altibaixos, viravoltas, trasacordos, sorpresas, desfeitas, traizóns, efusións de sangue, xenreiras, medos, deslealdades, desgrazas e falcatruadas sen conto, España, o país, pasou a outra cousa e nunca nada voltou a ser como era cando vivía Franco. Tantos anos despois, Franco se me aparece como un tirano de sainete, anacrónico, pequeneiro, con aquela voz afrautada tan ridícula que contrastaba dun xeito grotesco coa expresión dunha frialdade cruel.
Como todos os faraones, persuadidos da súa dimensión divina, tamén Franco era un papaleisón e un megalómano. O monumento á desmesura que mandou construír na serra de Madrid (que, claro, o sobreviviu), cunha cruz de case sesenta metros aupada a un espantoso cerro de petóns e rocha viva, é (ademais dun horror arquitéctónico) o símbolo da arrogancia do vencedor sobre o vencido e a perpetuación das dúas Españas de marras. Manter o seu creador baixo as lousas desta infamia supoñía ignorar a dimensión simbólica que latexa moitas veces na cerna das cousas, dos sentimentos, das lembranzas, das emocións e das conviccións. Ao meu xuízo, esixir ao goberno dende o gran titular de portada dun rotativo nacional Ahora a ocuparse de los vivos é mesturar (entendo que deliberadamente) magnitudes de orde diferente porque hai mortos que son símbolos, sen que importe o paso do tempo, e hai que facer o imposible porque deixen de selo. Xusto o que acaba de pasar co noso, ultimamente tan lembrado, Führer de guiñol.