23.11.14

Unha muller feita a si mesma



María naceu na aldea e viviu de nena a vida humilde da aldea. Foi á escola o necesario para aprender a ler e escribir, pois había que atender a facenda, ir á touza por leña, lavar a roupa, guisar para os homes da casa. Aos dezasete botouse de noiva dun garañón da aldea veciña que, na noite da festa de agosto, deixouna preñada. Casaron e marcharon para Alemaña onda un tío do home que xa traballaba aló. Aló, en Hannover, María tivo o primeiro neno, que lle chamaron Gumersindo, como o pai. Aínda sen repousar bastante do parto, María púxose a traballar na Telefunken, mentres o seu home andaba de albañil. Malvivían nun piso frío e pequeno, nun bloque suburbial no que había moito turco, grego, e, tamén, moitos galegos. Nin Sindo nin María falaban alemán, por suposto, e sentían arreo, mesto como a auga do orballo, o desprezo larvado dunha xente, grande e loira, que os miraba como ilotas. Tras quince anos en Hannover, traballando como as bestas, cun petiño pequeno conseguido a base de moitas privacións, e con dous fillos máis que lles naceron aló, María e Sindo voltaron para o país. Puxeron un bar, que lle chamaron Bar Hannover. Pero, os nenos, xa medio grandes, non se adaptaron ben ao cambio e o Sindo comezou a beber moito e perderse con baldreus de pouco pelo. A violencia instalouse no Bar Hannover e na trastenda, onde vivía a familia. María rematou por botar o home e, ao pouco, divorciáronse e liquidaron o bareto. O home, alcolizado e practicamente insolvente, pouco podía contribuír ao benestar de María e os nenos, así que esta alugou un pisiño e meteuse a traballar no que lle daban para botar os nenos adiante e facelos homes de proveito. Traballou limpando unhas oficinas, logo limpando nun área comercial; traballou, cando a chamaban, repartindo correo pola vila e cosendo para unha multinacional, pois sempre fora boa costureira. Xa maior, soa, privándose de todo, ausente da vida dos demais, náufraga do mundo, sen unha idea demasiado definida da felicidade nin do infortunio, María fixo o que puido, que foi moito, axudada por uns nenos que lle saíron bos e guiados. 
Hoxe, todos tres teñen o seu traballo, visitan a nai de cando e vez, e lle levan os netos, que María cobre de beixos e aloumiños. O outro día, cenando, o telexornal regaloulle a María este títular:  Cayetana de Alba, unha muller admirable feita a si mesma. A María deulle gana de chorar e sentiu que o mundo é unha merda.

16.11.14

CG-15, saída 19



Darlle un revólver a un chimpancé nunca é boa idea. Trazado de autovía para dobre sentido, tampouco: a fórmula non funciona, non pode funcionar e, o que é peor, xa estaba demostrado que non funcionaba. Non o digo agora: díxeno, penseino e comenteino coa miña familia o primeiro día que, coa ilusión de dispoñer do engado do mar  a escasos quince minutos do meu querido Brión onde habito, estreei o corredor de Noia, CG-15, nunha viaxe inaugural á praia de Broña. Curvóns abertos, un peralte perfecto, rectas quilométricas, dobres carrís para adiantamentos, a teórica (pero falsa) seguridade da alta velocidade… para dez mil veículos que diariamente manteñen o delicadísimo equilibrio de non traspasaren unha feble fronteira representada, cando máis contundente, por dúas bandas brancas pintadas no medio da vía. 
Onte, 15 de novembro, ás 16: 50 h, un coche traspasou esa fronteira provocando unha traxedia arrepiante, a mesma traxedia evitable e absurda que hai detrás de cada accidente de tráfico, pero neste caso, ao meu modo de ver, cunha diferenza: este era perfectamente previsible e, polas razóns expostas, só cuestión de tempo e ocasión (no momento do brutal impacto chovía intensamente, algo, claro, moi raro en Galicia...) . 
Cando se inaugurou, en febreiro de 2011, díxose que o corredor nacía “con vocación de autovía”. Non chega coa vocación. Non debeu chegar coa vocación. A seguridade vial é, no mundo de hoxe, case sinónimo de seguridade vital, pois de feito botamos media vida subidos a un coche. Por esa razón, supoño que facer as cousas a medias e/ou ralear cos recursos poderá xustificarse case sempre, menos cando se trata de protexer con infraestruturas públicas a vida de cidadáns que pagan relixiosamente os trabucos.
Pregúntome, de verdade, cal é a maldición dun país no que só as desgrazas son o inmediato revulsivo da ausencia de previsión, algo moi tipicamente, moi traxicamente noso. Non abonda coa certeza de que, tarde ou cedo, ocorrerá unha calamidade: só que ocorra a calamidade aguilloa de xeito inmediato a facer algo, algo que, por suposto, debeu facerse moito antes. Pasou coa vía rápida de Sanxenxo (decenas de mortos, hoxe autovía), pasou coa vía rápida do Barbanza (50 mortos en tres anos, hoxe autovía) e pasará, claro está, co corredor de Noia. Porque que a autovía se fará, iso é seguro, unha vez que a testarudez da realidade (e non hai cousa máis túzara) se impoña. Ao mellor, catro vidas truncadas e tres familias destrozadas na saída 19 levan ao corredor CG-15 a desenvolver dunha vez a súa vocación. 

10.11.14

O lexicólogo paranoide

Non sei se documentadamente ou de xeito apócrifo, atribúese ao político conservador Franz Josef Strauss (que tan insistentemente foi comparado co noso nunca ben ponderado Fraja) unha recomendación que, de ser auténtica a atribución, o afouto bávaro dedicaba aos seus colegas de profesión: pensar de xeito complexo e falar de xeito simple. Persoalmente, e con contadísimas excepcións, acho que a media do político español contemporáneo  (sexa de caste ou palleiro, teña coleta ou bigotillo de lan de rato) fai diametralmente o contrario: pensar de forma bochornosamente charramangueira e intentar ocultar tanta vacuidade cunha artillaría terminolóxica, troncal de dereita á esquerda e  moi nutrida de “recorridos”,  “follas de ruta”, “mire usté”, “desarrollar políticas”, “sostibilidade”, “eficiencia”…, que atormenta os sentidos e dorme as ovellas. A dialéctica da descualificación na que deveu o exercicio da política contemporánea define unha estratexia verbal compulsivamente dominada por dous movementos complementarios, ataque e defensa, unha cousa que, na atmosfera irrespirable dun país afundido na lameira da corrupción, debe resultar extremadamente cansativa e deixar moi pouco espazo á solidez do discurso, á riqueza da expresión, á elegancia da invectiva e mesmo a un trazo de enxeño sempre gratificante. Cando Mr Churchill se refería a un parlamentario laborista como un home humilde con moitos motivos para ser humilde, estaba formulando un ataque directo ao rival, pero coa intelixente cortesía do sarcasmo, non coa vulgaridade, violencia ou pura vileza que hoxe campan en parlamentos, mítins e atrís informativos. Nunhas aulas para profesores universitarios que impartía, eu aventuraba como elemento inicial de reflexión que falar e escribir on corrección (correctamente, digo, o talento é outra cousa) son manifestacións dunha única magnitude: pensar ben, e eu creo que a media de calidade do pensamento en España (de novo con honrrosísimas excepcións) é moi baixa. Ligue o TV, busque un debate na canle que queira e poderá Vde. comprobalo. Como, moi atinadamente, un ácrata rotulou na parede de certa facultade Pensar non doe.
Os últimos meses foron especialmente pródigos en novos troqueis que farán época, seguro: brotes verdes, contratación en diferido, referéndum non vincunlante, simulacro de participación, consulta soberanista… As piruetas semánticas dos nosos benqueridos políticos están construíndo un novo arquetipo: o lexicólogo paranoide.

3.11.14

Pedir perdón



Os mass-media e as it-girl (se non me entende, é que non vive Vde. no mundo) teñen a curiosa capacidade de poñer de moda calquera cousa: o día que  Olivia Palermo se pasee pola Gran Mazá cunha boina de badana e unhas katiuskas desas de ir a muxir as vacas, o Corte Inglés terá que facer extras para ataviar con tan prosaicas prendas a un exército de mozas ávidas de fardarse de lo last, a imitacion dunha señora universalmente coñecida non se sabe moi ben por que. Do mesmo xeito, con que os titulares de catro rotativos, de cinco boletíns da radio ou de seis telexornais exhiban ao Sr. Rajoy pedindo perdón, xa podemos darnos por j… en fin, que xa podemos aceptar que pedir perdón ten carta de natureza na vida política e agardar unha vaga de políticos que, en días sucesivos, de certo seducidos polo efecto mediático de tan nobre actitud, se sumarán á nova moda. De feito, ao pouco do pedimento do noso premier, tamén a Sra. Aguirre (Dª Esperanza) sumouse ao trending topic do momento, e, con cara de moi arrepesa e compunxida, dixo que parecía mentira, hom, que vaia por Dios tamén este Granados, mira que me saíu ra. Pero, ah, os cidadáns que non somos ningúns babecas, non lle aceptamos o perdón, non señor, ata aí podiamos chegar, e, con moita teima e riqueza de argumentos, en debates, tertulias, cenáculos, foros e outras xuntanzas, se conclúe que non abonda con pedir perdón. Algo así como o código yakuza: machiño, de pedir perdón nada: a cortar o dedo, que o que fai a paga.

Non sei, a verdade, como encaixar iso de que os políticos pidan perdón, pois o dicionario é implacable e non dá moito lugar a medias tintas: pedir perdón será solicitar «remisión dunha culpa, débeda ou pena»? Home, isto sería tanto como atribuír ao Sr. Rajoy unha «culpa, débeda ou pena» por ter o seu partido como a cova de Alí Babá (anque, ben mirado, pena dá bastante, si…). Pedir perdón será instar á «indulxencia cun comportamento determinado»? Esta, creo, é a acepción que encaixa no caso, pois non hai outra no dicionario. Indulxencia. E aquí chego eu ao meu razoar: cando eu no traballo meto o zoco, de pouco vale pedir perdón (é dicir, indulxencia) pois esta nin exime das consecuencias do erro nin o edulcora ou disimula. Depuro a cadea para detectar o fallo, asumo a miña parte alícuota de responsabilidade e fago firme propósito da emenda, pero non pido perdón, e non por ser un maleducado (que por tal, modestamente, non me teño), senón por que non ha lugar. A vítima do erro ten o dereito e o deber morais de lembrarme que solicitar perdón pode resultar indigno e que, polo mesmo, non se trata de pedir perdón senón de facer as cousas ben. Pero escorrer o vulto e agardar a ver si cuela son as leccións 1 e 2 do Manual do Político Contemporáneo.