30.4.18

Días de libro e letras


Como prístino produto dunha educación cocida ao lume do nacionalcatolicismo, cando cursei bacharelato, segundo os meses as clases de F.E.N. (Formación del Espíritu Nacional) xiraban en torno a certos acontecementos, xa inscritos na recente historia patria, xa nos cultos e liturxias da Igrexa. Así, por exemplo, en outubro o profesor da materia, recalcitrante falanxista, largábanos unha  abigarrada matraca sobre o discurso de José Antonio no Teatro da Comedia, unha matraca na que, por certo, trufaba moitas veces a palabra postulados, que a min me soaba a cousa branda, como algo doado de derreter (logo a vida aprendeume que, en efecto, os postulados dalguén son algo brando e doado de derreter).  En maio, a cousa viraba a unha cursilería de papaleisóns e floristas e facíannos cantar aquilo de venid y vamos todos con flores a María. En fin, en abril festexábase a fin da Cruzada e debiamos aprender de carrerilla o último parte de guerra (En el día de hoy, cautivo y desarmado…). 
Aquelas aulas de alienación ideolóxica, impartidas a varias xeracións de españolitos, resultaban (ademais de soporíferas) cálidas e domésticas como o bafo dunha vaca (hoxe os oligofrénicos con ganas de marcha radicalízanse en Twitter cunha tecnoloxía sofisticada) e, tal vez por iso mesmo, conseguiron o efecto exactamente contrario ao pretendido: formar lexións de insurrectos ao Réxime, dispostos a partirse os piños cos grises como venganza por ter soportado durante tantas horas os disparates de Onésimo Redondo, as batallitas dun camisa vieja e os postulados de Primo de Rivera, jr.  
A verdade é que no meu kit vital liberarme de tanta paparrucha levoume un telediario. Para min, en abril e no cercano maio verifícase unha das conxuncións máis gratas do ano (por suposto, perfectamente paganas): o sempre emocionante renacemento da natureza, tras o letargo invernal, e a consagración do cultivo das palabras en dúas datas sinaladas, o día do libro e o día das Letras Galegas. 
Á pregunta: que libro levaría a unha illa deserta?, a miña resposta sería ningún, pois ese libro, traumaticamente seleccionado de entres centos posibles, lembrariame, na soidade da illa, os centos de universos, personaxes, historias e sensacións contidas en páxinas que, ai!, nunca podería recuperar. Os libros, as letras, as palabras, dar forma aos libros, ás letras e ás palabras son a miña vida, a miña particular illa deserta, onde nada boto en falta pois alí está todo.

10.4.18

Maldito teefeéme

Na primeira longametraxe pornográfica da historia do cine, unha moza cun curioso defecto conxénito na súa anatomía consegue a plena satisfacción sexual grazas á rendibilidade que tira do seu defecto (aínda que, neste caso, resultaría bastante chusco afirmar que fixo do seu defecto virtude, pois virtude, stricto sensu, a moza tiña máis ben pouca…). Esta película, rodada en 1972, cuxos custos de produción foron de 50.000 dólares e que recadou más de 600 millóns, chamábase, en honra da zona anatómica afectada, Garganta profunda, un éxito de público que amosa ben ás claras o moito que lle poñen á peña as truculencias e extravagancias. 
Pouco despois, e facendo gala dunha ironía moi WASP, o título do filme foi troquelado para designar o informante, un axente do FBI, que anonimamente puxo en antecedentes dous xornalistas do Washington Post, quen, finalmente, destaparon un dos máis soados escándalos políticos do século XX, o Watergate, que fixo caer o presidente Richard Nixon. Por extensión (ou por colonización cultural, vaia usté a saber), dende entón no argot xornalístico se lle chama garganta profunda a calquera gorxa que, como no salmo, de profundis larga o necesario para lle buscar a ruína a alguén, sempre que atope un xornalista con dous pares de narices ou ganas de notoriedade.  
Un garganta profunda de moda nestes días é o que lle chantou a certo medio de comunicación unha xugosa información sobre certa presidenta e certo máster, asunto que ten soliviantado o país dende semanas. Pero lonxe da dimensión monumental, exemplar e case heroica do Watergate, nun país, no que, como dicia don Ramón de las barbas de chivo,  «el cielo es una kermés sin obscenidades, a donde, con permiso del párroco, pueden asistir las Hijas de María», o escándalo que destapou o noso doméstico garganta profunda é unha historieta de guiñol, vulgar e trufada de mezquindades, na que un fulano agredido na súa vaidade (e acaso tamén no peto) decide unha vendetta a tutiplén. O que vén despois é a bóla de neve de regulamento nestes casos e neste país de traca: unha política que mente como unha bellaca (cousa rara!), funcionarios presionados, actas falseadas, traballos académicos que non aparecen, reitores que un día lembran e outros non… 
Entre 2004 e 2010 titoricei unha trintena de traballos fin de máster no máster propio e logo posgrao oficial en edición da Universidade de Santiago. Gardo magnífica memoria de cada un deles e de cada alumna ou alumno que, con grande esforzo, os idearon e redactaron. Ora, ademais de magnífica memoria, gardo tamén unha copia de cada traballo nas tripas do meu ordenador. Porque o que garda sempre ten.