20.12.18

Stupid woman


Desequilibrado, carroñeiro, gilipollas, ignorante, mentireiro, inmoral, facha… o insulto rampante, ordinario e vulgar é unha práctica cada vez máis asentada no clima político, e especialmente parlamentario, patrio, o cal non me estraña nada contemplando a ensaladilla que é hoxe a nosa vida nacional e o niveliño dalgúns patres (e matres, vale) patriae. Certo é que adoptar a descualificación como argumento é algo, en política, tan vello como o mundo. Ora, ata a descualificación e o insulto poden revestirse coas galas da intelixencia, a finura e a elegancia. Na quenda de réplica a un deputado laborista no parlamento británico (estes días, por certo, ben de moda), Churchill dixo del que era un home modesto con moitas razóns para ser modesto. Pódese ser máis exquisitamente irónico para chamar mediocre, ou francamente parvo, a alguén? Coñecida é tamén a liorta que, esta no Congreso dos Deputados en tempos da República, enredou, creo lembrar, un socialista cun monárquico. Cando un deles preguntou retoricamente ao pleno qué cabía agardar dun home que gasta calzóns estampados, este advertiulle na réplica que pasaría por alto a indiscreción da súa dona. É difícil ser máis enxeñoso para tildar alguén tan finamente e con tanta chispa cun dos apreciativos probablemente máis escarnecedores da lingua: cornudo
O insulto en política non coñece fronteiras e, cando se usa descarnadamente, pode mover moito balbordo. Tampouco é que ler nos beizos sexa a miña especialidade nin o meu inglés un C2, pero eu creo que, na zaragallada que se armou o outro día no parlamento británico a conta do brexit e a delicada situación da premier May, o lider whig Jeremy Corbyn dixo stupid woman e non stupid people, como agora quere coarnos de matute. Chámame a atención, con todo, que cando os tories cargaron contra o seu rival, tildárano de misóxino e machista. Chamar a unha muller estúpida e tan sexista como que unha muller chame estúpido a un home. Entendo que cando Corbyn di da inquilina do 10 de Downing Street que é estúpida refírese á súa intelixencia e non á súa condición de muller. Ao cabo, e volto ao rollo macabeo da linguaxe politicamente correcta ao que aludía hai unhas semanas, non estaremos convertendo a condición feminina, tan exactamente digna e nobre como a masculina, nunha sorte de delicadísimo vaso de cristal que non se debe tocar, non vaia ser que rompa?

7.12.18

Perdón, prezados animais


Na nosa lingua galega peta é xeralmente a terceira persoa singular do presente de indicativo do verbo petar, a saber, bater nunha cousa ou persoa (peta na porta). Tamén como pronominal, petar vale apetecer ou querer facer algo (non me peta). E ultimamente, en castelán coloquial, lo peta quere confusamente dicir que alguen fai algo extraordinariamente ben (ou, cando menos, iso é o que entendo eu, nun momento lingüístico onde todo semella valer e, por exemplo, cundir pasou como por arte de maxia a significar ‘gustar’: iso non me cunde). Pero cando se escribe con maiúsculas, PETA, ten pouco que ver cos valores léxicos sinalados e responde, máis ben, a unha carallada de ultramar, condensada no acrónimo de People for Ethical Treatment of Animals, a cuxa delegación nacional se lle acaba de ocorrer unha idea, digamos, pintoresca: a de substituír certos especimes fraseolóxicos por outros para non ofender os animais. No progresivo e por demais imparable proceso de agilipollamento colectivo, que neste furancho vimos reiteradamente denunciando dende hai tempo, resulta que agora, ao dicirmos coller o touro polos cornos ou matar dous paxaros dun tiro, corremos o risco de agraviar un boi ou molestar un víchelocrego, actuando, cando menos, de xeito irrespectuoso cos inalienables dereitos de tan nobres especies. Ignora PETA que, en troques, outras expresións como ser un lince, ter a forza dun cabalo ou unha vista de águia enfatizan grandes valores destes animais?
A linguaxe, que, por se vostede non o sabía, é un organismo vivo, plástico e dinámico coa curiosa propiedade de funcionar na marxe da corrección política, cristaliza expresións para alén do seu significado orixinal, e, así, o cabelo de anxo é un doce de pasteleiro e non o pelo dun ser celestial. Polo mesmo, vai ser extremadamente difícil impedir que a vostede lle escape algunha vez que traballa coma un negro ou que o enganaron coma a un chino, porque, cando así se expresa, tira dunha frase feita orixinada vaia vostede a saber cando e baleirada xa do seu recto contido léxico, e nada máis lonxe da súa intención que aldraxar etnia ningunha.
Ao cabo, en todo este movemento da linguaxe politicamente correcta, non hai máis ca postureo, tontería e gana de amolar. O afecto e respecto aos animais, as actitudes positivas cara á integración social dos inimigrantes ou os valores de igualdade entre mulleres e homes non precisan de requintamentos idiomáticos e inventos contra a gramática, senón de integridade ética, convicción e compromiso persoal, algo que, se non se ten, ningún artificio lingüístico pode substituír.