21.2.10

Unha nova locución

Mjölner é unha palabra sueca que designa o martelo de Thor. Thor e o seu martelo constitúen unha desas imaxes que expresivamente conxugan contundencia e coacción coa idea dunha autoridade perante a que non cabe réplica algunha. A tal punto entre o xúpiter nórdico e o seu mazo se establece unha relación de correspondencia, que non cabe imaxinar o deus sen o martelo nin a este sen o deus, pois, na súa función mitolóxica, deus e martelo son un, como Neptuno e o seu tridente.
Eu creo que o dedo corazón alzado na man do noso expresidente Sr. Aznar é, como o martelo de Thor ou a galleta submarina de Neptuno, un símbolo de si mesmo, indisoluble dunha bagaxe ideolóxica e dunha imago mundi que teñen aí, nese dedo alzado, a xeito de estandarte erecto, orgullosamente dirixido ao empíreo, a súa máis prístina expresión gráfica. Eu, como explorador incansable da linguaxe, debo estarlle agradecido ao noso entrañable político por ter enriquecido o léxico patria cunha locución, de ricos contenidos e vizosas derivacións semánticas, á que eu vaticino un longo porvir: el dedo de Aznar.

18.2.10

A vida dos obxectos

Hoxe, unha parente miña, moza e boa moza, orixinaria dunha cidade moi grande en tierra caliente de alén o charco, tendo que tomar un tren solicitoume se a podía acercar a la estasión sentral. Brinquei coa idea de que tanto tiña se a achegaba á sentral como á lateral pois só hai unha. No meu pueblo, había un cine, que aínda se chama o Teatro Principal, o que non deixaba de ser sorprendente pois, claro, só había ese (non así, a calle Calvo Sotelo, que foi sempre -e penso que non había nisto rexeitamento algún ao bo fascista don José- a calle principal, porque era en efecto, a máis grande e central). Eu -que xa sei onde vai rematar este post e, de momento, podo garantir que non ten nada ver o remate con este rollo de agora- quería falar dun libro meu de poesías galegas. Se digo eu, no meu primeiro libro de poesía... dá a sensación de que debo ter cando menos media ducia de libros de poesía e non... Realmente teño dous: o primeiro e o segundo. Pois ben, aclarado que cando diga o meu primeiro libro de poesía ninguén debe agardar grandes cousas nin unha carreira literaria orlada de loureiros nin premios municipais, falando do meu primeiro libro de poesía, un crítico benevolente, sen dúbida dotado de máis xenerosidade ca recto sentido, dixo que eu era quen de volver metal nobre a máis vulgar experiencia cotiá. Gustoume moito aquilo, pois, ao meu modo de ver, era un xuízo que destilaba algo que me resulta característico: un animismo militante que, de sempre, me levou a considerar seres conscientes os máis ruíns elementos do mundo material. Unha vez consagrei unha poesía a unha familia de cabichas nun cinceiro que tiñan próximo o afastamento dos seus membros e a desaparición final nos abismos do cubo do lixo. Non percibiu nunca Vde. a felicidade dos obxectos? A bicicleta que leva esquecida no garaxe meses e unha mañán de primavera, reclamada para un agradable paseo matinal, semella que vai leda, lixeira, retozona, pero coa seriedade de ter encomendado un labor tan trascendente como transportar o seu amo. O tinteiro de tapón cromado que, herdado de varias xeracións, leva anos exhibíndose nun recanto do escritorio, orgulloso de ocupar praza tan senlleira e manter unha certa xerarquía sobre outros obxectos que comparten, en lugar menos preeminente, o mesmo espazo.
Hai días, así como por acaso, descubrín, na miña colección de venerables vinilos, un elepé do músico británico Michael Chapman (Life on the Ceiling; Criminal Records, 1978). Creo que o debín escoitar unha ou dúas veces, e sen moito interese, cando o merquei (debeu ser por volta de comezos dos 80). Co meu redescubrimento devolvín a vida a tan nobre e paciente obxecto: levaba trinta anos de humilde stand-by, de silenciosa e catacumbática existencia, e agora, por iso das casualidades, a maxia do seus microsucos e a extraordinaria calidade das suas melodías leva enchendo as últimas semanas, regalándome harmonía, relax, paz e bo feeling. Casualidades? El non levaría agardando trinta anos este momento? Do que non me cabe dúbida de que é un obxecto, un disco moi, moi feliz. E eu tamén de ter tan bo amigo.

16.2.10

Bases conceptuais para unha proposta editorial escura e por demais eventualmente rendible

No comezo dunha das, para min, predilectas lendas becquerianas pode lerse: ¡La cruz del diablo! ¡Nunca ha herido mi imaginación una amalgama más disparatada de dos ideas tan absolutamente enemigas! Por que será que, en efecto, resulta tan estraña, tan escuramente atractiva a conxunción dos opostos? Será talvez que, como suxeriu don Pedro, los extremeños se tocan? As flores son paradigma da ledicia, a beleza e a harmonía. Todo o que é divino está revestido dos máis elevados sentimentos. Por iso, As flores do mal ou O divino fracaso, como a becqueriana cruz diabólica, son títulos que arrepían, anómalos, asimétricos, como un can sen unha pata ou o sangue no asento dun coche accidentado.
O meu post anterior foi oportunamente comentado por un/ha lector/a anónimo/a cunha interesante suxestión explícita e un máis interesante convite implícito. Dicía: Vivir a muerte. Otro libro para sufrir. Aproveitarase (de entrada, agradécese) a suxestión. Verbo do convite implícito, non é para botar en saco rompido. Libros para sufrir: antóllaseme unha colección especialmente oportuna para unha civilización analxésica, onde o sufrimento, a enfermidade e a malaventura son lepras relegadas ao inmundo lazareto da marxinalidade. Ler non para sentirse mellor, senón para botar a sonda na maldade, melancolía, malditismo, horror, depravación e miseria da condición humana, a risco de non tocar fondo. A Historia universal de la infamia do xenio cego foi abrindo boca. As herexías, as contendas relixiosas europeas, a peste negra, o Terror, Auschwitz, Siberia, a Guerra Civil española. De Simplicissimus a Lovecraft. De Sade a Maupassant. De Poe a Burroughs. De Mirbeau a Burgess. Os libros candidatos para tan negra colección son lexión. Ao mellor, aínda era negocio e todo (se alguén me copia a idea e, sobre todo, se funciona, porfa que a comparta).

13.2.10

Un libro para sufrir

Polo que ten de esnobismo implícito a tendencia a épater le bourgeois a través da arte, teño eu criticado, e non sen certa crueza, unha liña poética das letras patrias que a súa facedora cualifica de poesía fea. Que un sexa incapaz de penetrar a estética literaria dunha obra intitulada Os teus dedos na miña braga con regra pode, con facilidade, ser atribuído aos anos que se van cumprindo. Pero esa non deixaría de ser unha análise simplista. De feito, se me ten replicado, e non sen certa razón, que non todo na vida é dozura, harmonía, bondade e cor de rosa. ¿Non debe ser, xa que logo, tamén misión da arte, e moi nomeadamente da literatura, remover conciencias, provocar a náusea, lembrar e mesmo facer patente a dor, o sufrimento, a soidade, o desespero dos miserables, a carraxe incontenida dos desposuídos?
Mesturar, como con mestría fai a Editorial Impedimenta, un exquisito continente editorial cun contido estarrecedor non é cousa de pouco merito. Tal é o que a editorial madrileña conseguiu coa soberbia tradución de Lluís Todó de Le jardin des suplices (El jardín de los suplicios, 2008) do polifacético Octave Mirbeau, quen, en 1899 -tempos convulsos de decadentismo e art noveau-, adicou "estas páxinas de asasinato e sangue aos sacerdotes, aos soldados, aos xuíces, aos homes que educan e gobernan" causando, claro está, en enorme escándalo social en Francia e noutros países. O particular descenso aos infernos de Mirbeau, en forma de visita a un espantoso penal chino, baséase na extrema veciñanza dos contrarios, sendo así que a máis horrorosa dor física extraída no requintamento chinés da arte da tortura é para a extravagante protagonista do relato fonte da máis sublime éxtase erótica.
Un libro non recomendado para todos os públicos, desde logo. Un libro para sufrir, non para gozar. Heterodoxo, maldito, feo, repugnante na descarnada descrición de tanto horror. Pero na vida, en efecto, non todo é mel. Un libro necesario.

4.2.10

Caballeros de la fortuna


Cando un grupo de adolescentes (situémonos: A Coruña, 2010) deciden facer algo como representar Bodas de sangre do pobre Federico, alguén, deputado para tal mester na Consellaría do ramo, debía tomar boa nota e incentivar aos chavales con algunha sorte de galardón, mención de honra, bonificación académica ou estímulo dinerario. Non deixa de ter pouco mérito, ao meu modo de ver, que, lonxe de consolas, twentis, chats e descargas en liña, uns rapaces recuperen a inmortalidade dun texto escrito cando o mundo aínda era en branco e negro. Pero, ca!, neste paisiño noso, onde somos máis papistas ca o papa, un país no que hai dez anos os dereitos de propiedade intelectual eran tan respectados como as moscas no verán, a bendita SGAE pretende cobrar 95 euros a este grupo de animosos e cultos muchachos. De veras que este tan enxebre maximalismo hispánico non ten nin límite nin cura. Aquí, meus amigos e amigas, de non termos nada a termos o máis progresista, avanzado, moderno e chiripitifláutico do planeta non hai máis ca un paso. O mesmo paso que existe entre facer respectar lexitimamente dereitos inalienables e poñer atrancos, do xeito máis burdo, á comunicación e extensión da cultura.
De por parte, e como mera suxestión, creo que unha calivera con duas tibias cruzadas en x por embaixo faría un logo ideal para a nosa benemérita Sociedad General.