19.10.17

Dor de España



Neste ano 2017 que comeza a esmorecer, tres feitos directamente relacionados coa miña prezada patria chica, A Estrada, quixeron que botara a vista atrás para visitar o pasado, ese país estranxeiro onde as cousas se fan doutro xeito. Non me entenda vostede mal, que non quero falar de min pero é a verdade (e tamén a inmodestia excesiva é de parvos) que a algúns dos meus queridos amigos da vila ocorréuselles que eu podería ser o pregoeiro da Festa do Salmón, veterana cita gastronómica, festiva e primaveral. O texto que redactei para tal efecto ía escrito co corazón, dende os máis fondos vencellos coas xentes e as lembranzas da miña nenez no barrio de Bedelle. Semanas despois, subido a un venerable autocar dos anos cincuenta aparcado fronte á maxestosa casa consistorial estradense, participei no programa Anacos de Vida, que produce e dirixe o sempre inquedo Aser Álvarez, relatando fragmentos da historia da miña familia, non polo seu valor de seu, senón porque considero que son, en efecto, anacos paradigmáticos da recente historia do meu país (España, por se hai dúbidas). E, finalmente, cumpríndose o pasado 18 de setembro o centenario de meu pai, Mario Blanco Fuentes, alcalde que foi da Estrada entre 1959 e 1971, o Seminario de Estudios Locais, que é un orgullo para a vila, quixo organizar unhas xornadas de lembranza da súa dimensión pública, na que, canda varios relatores máis, colaborei achegando a miña visión, inevitablemente subxectiva, do home e o seu tempo. 
Tan emotivas (case debera dicir emocionantes) visitas ao pasado provocaron, dígolle a verdade, que o malísimo momento que está pasando España me inflixa un sentimento de perda aínda máis agudo. Tras un millón de mortos entre 1936 e 1939, que sinalaron o paroxismo daquela dor de España que atormentaba a Unamuno, meu pai debuxou o seu mapa de mundo sobre un dos poucos elementos inmutables e con capacidade de ordenar o caos: o amor. Os centos de fotos, en branco e negro, que hoxe contemplo da miña familia, miñas e dos meus irmáns e curmáns, das miñas avoas e tías, son iconas da concordia, dun grupo que ansía, sobre calquera outra cousa, establecer as coordenadas sobre as que alicerzar un proxecto de vida. Nunha longuísima noite de pedra, foi unha xeración que soubo dar luz ao futuro e construír penosamente unha casa común. Unha casa común que (ai, dor de España!) seguimos empeñados en derrubar.

8.10.17

A roda da fortuna




Ignatius Reilly, un dos máis engaiolantes, repelentes e bizarros personaxes nacidos da universal literatura, tiña por emblema á monxa Roswitha e por obra de cabeceira De consolatione philosophiae, de Anicio Manlio Severino Boecio, un dos libros máis melancólicos xamais escritos. Como rara avis que era e devoto da Idade Media, Reilly cría firmemente na roda da fortuna, o mito medieval (logo incorporado ao naipe tarot), segundo o cal a vida vai en ciclos, subindo e baixando do ben ao mal, sen podermos controlar a sorte que, aleatoriamente, rexe o sentido no que o eixo da roda xira. 
Eu creo que, tras a caída do muro e as cruentas guerras balcánicas, a roda de Occidente xirou ben para arriba coa unificacion política e monetaria de Europa, a consolidación do estado do benestar e un clima xeralizado de optimismo. Pero, como a ledicia é sempre efémera, chegaron 2008, Lehman Bros., o chamullo dos mercados financeiros e a incómoda sensación de termos vivido un espellismo. E dende entón, a roda non fai máis que ir cara a abaixo. O derrubamento dun hipercapitalismo baseado na ilusión da fortaleza cando, no fondo, era oco como un anaco de cortiza; a terrible vaga de desemprego esperable; a desesperación consecuente de que non pode levar o pan á casa... o sentimento da fin dun ciclo. E, a partir de aí, o corolario, ai!, tan pouco orixinal: populistas de extrema dereita e populistas de extrema esquerda que, rendibilizando o desespero da xente, modulan unha mensaxe mesiánica que contén a solución de todos os males; islamistas fanáticos que aproveitan o río revolto para castigar definitivamente a maldade dos infieis, causantes da depravación do mundi; lexións de desesperados africanos, sirios… que foxen dalgo, da fame, da guerra, da dor; un fantoche multimillonario convertido en jaque da xeopolítica; países ricos, que, como medida preventiva, zarrapechan as súas fronteiras; vellos sentimentos nacionalistas, ata agora atemperados co bálsamo da prosperidade pero nun repente reanimados con violencia decimonónica…
Os británicos creron que o mellor xeito de combater a peste é, como no conto de Poe, encerrarse dentro do castelo e pechar hermeticamente as portas. Os cataláns, animados por esa estratexia, fixeron ecuménica a súa desconfianza e cifran a súa felicidade futura en reafirmar a súa condición fronte a quen non pertenza á «comunidade popular».
Como unha pantasma, retornada dun pasado bretemoso e en branco e negro, España sangra. Que siga xirando a roda.