Seccionar o
cordón umbilical é, probablemente, a acción máis transcendente na existencia
dun ser humano. É como dicir adeus a nove meses de preparación e ola a decenas
de anos de retos, incertidumes, luces e sombras. En fin, a vida, xa vostede
sabe. O embigo, a primeira das moitas cicatrices que nos agardan, é o perenne
recordatorio da nosa liberdade, unha vez independizados do útero nutricio que
durante 270 días nos foi modelando ata o primeio respiro. Velaí a razón de
expresións como
o embigo do mundo ou,
máis visualmente,
mirarse o embigo,
frases que se refiren dun xeito preciso a crérmonos o centro do universo ou,
sensu lato, a considerar que os nosos
son os principais problemas do mundo, sen reflexionar que, acaso, os problemas
do mundo son iguais dende que o mundo é mundo e se reiteran dun xeito bastante aburrido,
a verdade, sen outras variacións que as ditadas polas diferentes circunstancias
que, loxicamente, cada época presenta. A antropoloxía cultural ensínanos que
moitas tribos primitivas se chamaban a si mesmas
os seres humanos, outorgándose a eles propios a exclusiva categoría
da humanidade e descoñecendo ou estrañando todo aquilo que saíra da súa contorna
(xustiño o que,
mutatis mutandis,
lles ocorre actualmente aos indepes cataláns).
Así é que non existe nada máis consubstancial á nosa condición humana
que botar media vida ollándonos o embigo e lamentando a mala sorte, as
calamidasdes, agravios e desastres do noso tempo.
Esa chorrada de
seleccionar as palabras do ano, como se daqueles concursos de beleza que organizaba
Pepe Garalva se tratara, supoño que asenta na frecuencia de uso e, quero crer,
non no valor subxectivo que un conxunto de sesudos académicos lle concedan.
Deste xeito, a palabra do ano 22 son, polo visto, dúas: intelixencia artificial, unha matraca que, simplemente, se puxo de
moda a base de reiterarse, cando todos sabemos que intelixencia e artificial
son termos antitéticos, absolutamente enfrontados na súa máis elemental base
semántica. Lembro que un admirador da miña columna comentou unha vez que para
entenderme facía falta intelixencia artificial. Abofé, pensei eu, pois
probablemente da natural o meu admirador andaba escaso… A última, polo visto, é
que unha máquina pode escribir poemas. En fin, esa tecnofilia, tan cara á nosa
xeración e un pouco mitómana e papanatas.
Eu, postos a
elixir palabra do ano, quedo con unha bastante áspera (pero a realidade é, de
costume, bastante áspera): crispación.
Postos a medir frecuencias, para min que crispación
leva a palma. A palabriña non lle sae dos beizos a toda caste de políticos e
tertulianos: o pepé culpa da crispación ao goberno de Pérez-Castejón (é que
Pedros Sánchez hai unha morea) e o pesoe endosa a crispación a unha dereita
montaraz. Abascal crispa a Rufián; Rufián a Gamarra; Gamarra a Montero; Montero
a Cañizares, e tiro porque me toca. Alsina crispa en Onda Cero; Herrera en
Cope; Barceló na Ser e Jiménez Losantos aviva aínda máis as lapas a base de
pasodobres toureiros e soflamas apocalípticas. E medio país crispa o outro
medio aproveitando o cálido anonimato de twitter para trousar a máis negra bile,
resultado dunha indixesta crispación Todos crispados. Mentres, o sufrido
Juan Pueblo resiste como pode tanta crispacion, nacida, como non, de botarmos o
dia ollando para o embigo e non ter nada mellor que facer. Que cansinismo.
O embigo dos
políticos é unha cicatriz privilexiada.
Na súa vida anterior (porque, agás excepcións, case todos os políticos
profesionais tiveron unha vida anterior), apenas lembraron o embigo, menos,
talvez, na ducha ou probando un pantalón. Pero, en canto chegan, por eses
inescrutables camiños do Señor, ao exercicio da política, zas!, o primeiro é
adquiriren o firme compromiso de mirarse o embigo cando menos cinco ou seis
veces por día. A humanidade vive crispada dende Atapuerca. Agora ben, nun
exercicio colectivo de contemplación do embigo, podemos, en efecto, seleccionar
crispación como palabra do ano 2022. E mira que é fea.