Con esta vaina do cambio climático e a sequidade reinante,
don Federico poeta e mártir íao ter difícil agora para atopar a súa musa na
choiva compostelá, e a camelia branca do célebre poema, máis que brilar
entebrecida ao sol, habíase achicharrar a 28 graos centígrados, porque
últimamente Galicia semella máis Galifornia ca un país atlántico dos de
toda a vida. Pero é o certo que, ao igual ca ao vate granadino, Compostela
impresiona, con choiva ou sen ela, e non deixa indiferente a ninguén.
Foi Lugín
que dixo que a Compostela chega un chorando e marcha chorando? Cantos tópicos
non se terán forxado ao lume dunha cidade milenaria, pétrea, máxica, aberta,
mítica, simbólica…? Cantas lendas, vellas e novas, de campo e urbanas, non se
terán tecido ao redor da aldea máis grande de Galicia? Clavouno, creo eu, outro
insigne literato, ferrolán e universal, cando falou de Compostela y su ángel.
Santiago non é unha urbe normal, que tamén, en moitos
aspectos, pero a miña alma de poeta e un amor apaixonado á cidade (daquela
aínda bastante paleta) que me acolleu con dezasete anos, condúceme a
considerala dende os seus aspectos máis líricos e subxectivos: a Compostela hai
que entendela, e non é doado.
Ben sei que as infraestruturas viarias; a
ordenación urbanísitica; o pulo á industria; a estructuración e mobilidade entre
a capital e a súa, xa considerable, metrópole; a regulación do turismo; a
estación intermodal ou a depuradora da Silvouta son problemas reais, prosaicos
problemas que, eses ou semellantes, ten calquera cidade. O que outras cidades
non teñen é unha dimensión simbólica, acumulada sen pausa pola alquimia do
tempo e a transcendencia espiritual, entre este mundo e outros, de ser meta dun
camiño físico, si, pero fundamentalmente anímico e sensitivo. E entender, e asumir, esa dimensión é o
primeiro paso para liderar dende Raxoi unha cidade tan especial. Lembro un
eslogan do Xacobeo 1993, para algúns un algo esaxerado, Compostela: no corazón do mundo, un fermoso pensamento que o
alcalde, de entón, fixo seu, proporcionando á cidade, ao meu xuízo, unha
puxanza, dende entón descoñecida.
Non resulta fácil estar á altura dunha cidade tan rica de
matices, tan esixente, tan especial, unha améndoa que, intramuros, traza o
meridiano espiritual de Galicia. Acaso para liderar Santiago haxa que ter alma
de poeta. Pero son moi malos tempos para a lírica.