Unha muller feita a si mesma

María naceu na aldea e viviu de nena a vida humilde da aldea. Foi á escola o necesario para aprender a ler e escribir, pois había que atender a facenda, ir á touza por leña, lavar a roupa, guisar para os homes da casa. Aos dezasete botouse de noiva dun garañón da aldea veciña que, na noite da festa de agosto, deixouna preñada. Casaron e marcharon para Alemaña onda un tío do home que xa traballaba aló. Aló, en Hannover, María tivo o primeiro neno, que lle chamaron Gumersindo, como o pai. Aínda sen repousar bastante do parto, María púxose a traballar na Telefunken, mentres o seu home andaba de albañil. Malvivían nun piso frío e pequeno, nun bloque suburbial no que había moito turco, grego, e, tamén, moitos galegos. Nin Sindo nin María falaban alemán, por suposto, e sentían arreo, mesto como a auga do orballo, o desprezo larvado dunha xente, grande e loira, que os miraba como ilotas. Tras quince anos en Hannover, traballando como as bestas, cun petiño pequeno conseguido a base de moitas privacións, e con dous fillos máis que lles naceron aló, María e Sindo voltaron para o país. Puxeron un bar, que lle chamaron Bar Hannover. Pero, os nenos, xa medio grandes, non se adaptaron ben ao cambio e o Sindo comezou a beber moito e perderse con baldreus de pouco pelo. A violencia instalouse no Bar Hannover e na trastenda, onde vivía a familia. María rematou por botar o home e, ao pouco, divorciáronse e liquidaron o bareto. O home, alcolizado e practicamente insolvente, pouco podía contribuír ao benestar de María e os nenos, así que esta alugou un pisiño e meteuse a traballar no que lle daban para botar os nenos adiante e facelos homes de proveito. Traballou limpando unhas oficinas, logo limpando nun área comercial; traballou, cando a chamaban, repartindo correo pola vila e cosendo para unha multinacional, pois sempre fora boa costureira. Xa maior, soa, privándose de todo, ausente da vida dos demais, náufraga do mundo, sen unha idea demasiado definida da felicidade nin do infortunio, María fixo o que puido, que foi moito, axudada por uns nenos que lle saíron bos e guiados. 
Hoxe, todos tres teñen o seu traballo, visitan a nai de cando e vez, e lle levan os netos, que María cobre de beixos e aloumiños. O outro día, cenando, o telexornal regaloulle a María este títular:  Cayetana de Alba, unha muller admirable feita a si mesma. A María deulle gana de chorar e sentiu que o mundo é unha merda.