24.4.12

843. Aquí seguimos

Ben, aquí seguimos. Malia a miña escura declaración de intencións do post 841 (un golpe de frouxeira teno calquera non?), non podo agochar que, como ao Dr. Frankenstein, a idea de matar esta criatura cimarrona, de fechar este furancho bizarro, se me fai insoportable. Será a inercia, será a forza do costume, será o agarimo que, como seres febles e brandos que somos, lle collemos ás cousas, ou será outra cousa. Non sei, e, na verdade, impórtame pouco. Mentres haxa folgos, e por moito que transite eu outras catacumbas, haberá Fragmentos da Galaxia. E abonda de excusas. Imos ao choio. O de hoxe chámase:

Os modernos arbitristas

Na obra mestra da prosa quevediana, o buscón Pablos atopa un orate que dispón da xusta recomendación para que o rei gañe a Ostende nunha das innúmeras guerras do vello imperio en Flandres: vendo que o inconveniente estaba na faixa de mar que protexía os inimigos de España, aquel chalao daba «orden de chuparle todo con esponjas». Era o modo en que don Francisco, que penetrara moi agudamente o espírito de juan pueblo, ridiculizaba a figura dos «arbitristas», unha caste moi habitual no tempo dos Austrias, que ofrecían solucións, as máis das veces disparatadas, aos problemas da monarquía. Catrocentos anos despois, os arbitristas clásicos seguen campando polos seus respectos sobre a sufrida pel de toro, mudadas, claro, as galas consonte os tempos. Os arbitristas de hoxe andan nos xornais, nas redes sociais, en tvs, en foros, en tertulias, en debates, no café da mañán, no café do mediodía e no café da tarde. Neste país, onde se combina nun cóctel letal un insoportable ruído mediático cun diletantismo antropolóxico, funcionarios, profesores, exalcaldes, mestres, arquitectos, médicos, sindicalistas ociosos, estudantes e recepcionistas de hotel teñen unha fundada opinión sobre calquera cousa e sobre calquera cousa debaten coa autoridade que lles confire, nun bucle kafkiano, o propio convencemento de que teñen autoridade para facelo. Habitamos un patio de monipodio en permanente estado eruptivo onde todo se cuestiona e todo se debate, o que, lonxe de contribuír a unha sociedade civil serena e reflexiva, conduce a un delirio permanente e extenuante liderado polos medios de comunicación, que alimentan unha sociedade ávida de titulares: antronte foi Conde Roa, onte os elefantes rexios, hoxe toca o copagamento dos pensionistas e mañán ou pasado mañán voltará a matraca de Urdangarín ou a última deposición (verbal) do pirata de Dorribo. Os nosos problemas e angueiras cotiás trúfanse con declaracións, contradeclaracións, din que dixen e digo que non dixen, e os membros dos executivos teñen menos tempo para traballar que para desmentir, contradeclarar, explicar ou xustificar algo nalgunha palestra pública. En certa ocasión, botei máis de vinte minutos negociando co meu fillo para que fixera algo tan elemental como poñer un xersei porque facía frío. Nun momento dado, lembrei algo da miña propia educación como neno: a autoridade que os meus pais exercían sobre min alicerzaba nun convenio tácito en virtude do cal eu confiaba en que eles sabían o que había que facer e non nun exercicio van de autoritarismo, que, por certo, nunca exerceron. Entón, finalicei a negociación cunha fórmula da vella escola: «pos o xersei porque o digo eu que son o teu pai». Iso que moi pouca xente xa recorda e se chamaba sentido común.
(Publicado en El Correo Gallego, 20.04.12)

5 comentarios:

Ana Bande dijo...

o debate sempre, sempre é bo, e o exceso de debate ao que fai vostede referencia debería ser gloria bendita (con perdón), así que algo falla, ¿que é?, a cousa é dunha desacougante sutileza, ou todo o contrario, unha vulgar nimiedade...é dicir, que os que falan non din a verdade, non din sequera o que pensan (ai...a verdade!), están a mantar un estado de opinión ou peor aínda, están facendo titulares para que o seu medio non perda share ou como se chamen...unha situación moi perigosa porque conduca á apatía e ao desleixo cidadán, precisamente o que ten que botar man do asundo dada a deixación de responsabilidades dos poderes púbicos (sic). Penso eu, vaia.

Ana Bande dijo...

Amigo Juan L., tiña curiosidade por saber cal é o libro máis antigo publicado por unha universidade ¿como podo sabelo? grazas e saúdos!

juan l. blanco valdés dijo...

Ai, amiga Ana. Largo me lo fías... Vexamos. Ben sabes que o concepto editor só comeza a ter lindes claras co de impresor en tempos, como moi axiña, da Ilustración. Por outra banda, consideras libro publicado a un manuscrito de uso escolar entre os universitarios medievais? Se é asi, os primeiros libros universitarios puideron ser as glosas manuscritas do Corpus iuris civilis dos mestres de Bologna (Guarnerio, entre eles), que foi un dos fundadores da propia universidade en 1088, a máis antiga -como ben sabes- das universidades europeas (cfr. Hipólito Escolar Sobrino, 2000: Manual de historia del libro. Madrid: Gredos, 162 ss). Sobre a época incunable, onde as cousas xa aparecen relativamente máis claras, os libros máis antigos son (como non!) alemáns, que para algo son os pais do invento: de Mainz, berce do chintófano, a imprenta pasa axiña a Köln, onde en 1464 se instala o primeiro obradoiro. Antes de rematar o século XV, Colonia tiña ¡29 imprentas!. Un edicto de Sixto IV de 1479 designa a Universidade de Colonia como organismo regulador da produción editorial, portando algúns incunables mesmo a lenda In alma universitate Coloniensi, é dicir, impreso na Universidade de Colonia (Frédèric Barbier, 2005: Historia del libro, Madrid: Alianza, 111-112). Como curiosidade, a Universidade de Santiago é a máis antiga editorial de Galicia: o primeiro libro impreso por Antonio Frayz, "por su escuela y universidad" son unhas Fiestas Minervales de 1697.
Bueno, lamento non ser máis explícito nin máis tallante, pero é que a túa pregunta "se las trae". Bicos.
[PS. As palabras de verificación de hoxe son fermosas: heream e litudina].

Ana Bande dijo...

fermoso é o que dis o como o dis, claro que me abonda, e moitísimo, a túa resposta, xa che explicarei o por qué da pregunta, se hai premio compártoo contigo, homenon! grazas, grazas mil.

juan l. blanco valdés dijo...

Pas de quoi, faltaría máis. Ora, se hai premio (e por riba ten montante "eurístico), reparte, eh?, que anda a cousa moi achuchada. Bicos.
hmeare yoremse