Celtas

Véndome roxo de pelo, coa cara chea de pencas e pel clara, de rapaz (como xa contei neste furancho) cheguei a tolear bastante coa miña estirpe celta. Era unha toleada xuvenil, máis emotiva e de calentón ca intelectual e razonada. Fonte do Araño e a Pandeirada de Nebra de Emilio Cao, o Pachpi Kozh de Alan Stivell, algo dos Chieftains, todo isto sazonado, claro está, con THC (tetrahidrocannabinol), fan milagres nun espírito noviño do paquete.  Por outra parte, un remexido informe de Cuevillas, Bouza Brey, Bosch Gimpera e as referencias a Polibio, Estrabón, Avieno, Pomponio Mela, o cabo Ártabro, os Saefes, castros, torques, antas, dolmens e música de gaita dábanme patente en corso para mirar con desprezo e desafiar, dende unha superioridade gaélica e pelirroxa, os "romanos" que ousaban dubidar do enxebre celtismo de Galicia. Os anos, que en todo poñen orde e todo concertan, foron apousando un racismo tan radical, pois, entre outras cousas -sexa tal vez pola idade que esvae os trazos máis característicos da mocidade, sexa polo permanente contacto e conversa cos meus paisanos-, cada vez parezo máis de aquí e menos das illas verdes de alén o proceloso atlántico. Porén, é curioso que un sentimento profundo, o sentimento sereno e intuitivo que os anos proporcionan da nosa percepción do mundo, leve meses construíndo no meu maxín, paseniño e sen présas, unha cosmoloxía íntima e persoal deste país ao que tanto amo. Trátase, sen dúbida, dunha cosmoloxía atlántica, circular e verde, inspirada por bosques profundos e misteriosos, por relanzos onde habitan as fadiñas, por aldeas indefinidas na brétema, por vales atoldados baixo o fume do rastrollo, por solpores onde a luz do mundo morre en Fisterra. Roma rachou violentamente unha dinámica de estreita e antiquísima relación entre as nacións atlánticas: sabía Vde. que en Galicia hai 3000 castros, a metade do total dos poboamentos célticos de todo o atlántico europeo? Sería unha insensatez poñer en dúbida o sedimento antropolóxico dunha dinámica tan intensa. Os pobos atlánticos sacralizaban as encrucilladas, e alí expoñían os seus enfermos ao coñecemento sanador dalgún transeúnte. O cristianismo, con especial intensidade en Galicia e en Armórica, conxurou o paganismo dos cruces de camiños erguendo cruces de pedra, os nosos cruceiros, de que está inzado o país. Agora, cada vez que, nos meus paseos e excursións, atopo cun cruceiro, ademais de admirar a súa fermosura e a sublime estética popular, reflexiono que o mesmo sentimento de reverencia e pasmo perante a morte de Xesús de Nazaret (que, a dicir  verdade, nos colle un pouco a trasmán) debeu mover aos nosos devanceiros a adorar un mundo no que os deuses eran o sol, a lúa, os carballos do mato, os lobos e denosiñas,  e os regatos do monte.