Sobre a base do adxectivo alcoholic, a lingua inglesa creou workaholic, que podemos dar no noso
romance como traballólico e vale
‘adicto ao traballo’. Que o palabro de marras teña nacido no circuíto sociocultural
anglosaxón non ten nada de particular, pois é aí onde se ten desenvolvido, para
envexa pailana dos países da segunda división, a idea de que o lecer é propio
de lacazáns e tomar ferias unha lacra ignominiosa e signo inequívoco do inútil.
Poucas obras do humano pensamento como A
ética protestante e o espírito do capitalismo (1905), de Max Weber, expresan
con tanta elocuencia a íntima relación entre a idea luterana da entrega ao
traballo e o éxito dos países desa confesión no liderado do mundo contemporáneo,
un liderado que adquire a súa máxima e máis perversa expresión no acrónimo WASP
(White Anglosaxon Protestant). Moritz
Erhardt, de 21 anos, afouto mozo de orixe alemán formado en Michigan e bolseiro
en Londres do Bank of America Merrill Lynch, era, sen dúbida, un paradigmático
WASP. Digo era porque, hai dez días, e despois de currar arreo durante máis de
72 horas por esixencias dos obxectivos que lle marcaba a súa empresa, o seu
corpo e o seu cerebro, desenganados e aborrecidos dun ser humano que lles deu
tan mal trato, dixeron basta, ata aquí chegamos, meu, e simplemente se
desligaron para sempre. Eu creo que os corpos e os cerebros dos seres humanos
que habitamos máis ao sur das frías latitudes nórdicas reciben dos seus
propietarios mellor pago. A sesta, o pasmoneo, as pontes de fin de semana, as
cañitas de media tarde e as eternas tertulias en horario laboral para arranxar
o mundo, lonxe de representar unha vergonza incomprensible a ollos dun
estresado executivo de Manhattan, constitúen, ademais de exercicios
extremadamente saudables, un patrimonio inapreciable, xustamente admirado por
propios e estraños, pois son os mesmos cidadáns boreais e loiros que sorrín
perdonando o vida ao pobrecito español os que logo arrasan con chiringuitos,
praias, hoteis e discotecas ibéricas en dous meses de estío, antes de
retornaren ao durísimo réxime laboral que lles impón dirixir o mundo. De por
parte, como curioso impertinente e disciplinado observador das cousas humanas,
fago votos porque a patoloxía coñecida como o mal da cereixa (xa saben, «eu
quero traballar pero o corpo non me deixa»), unha enfermidade paradoxalmente recomendable, non
se dilúa na tontuna sistemática de crer que todo o que vén de América ou a
pérfida Albión é o mellor. Vale, salvemos o cine, os Beatles e o rock’n’roll.
25.8.13
13.8.13
A cordura do ácrata
Unha enquisa recentemente publicada por un medio nacional
reflicte que o 54% dos españois pensan que España non é un país serio, é dicir,
responsable e de fiar. A enquisa atribúe tan decepcionante percepción á «cada
vez máis insoportable constatación de que boa parte das nosas institucións e
figuras públicas non están sabendo estar á altura que a nosa sociedade merece».
Ben sei o que son as enquisas e o comprometido que resulta establecer relacións
de causa-efecto en magnitudes sociais. Por outra banda, como fillo da
transición entre os rigores dunha ditadura e o bálsamo da democracia, aprendín
a facer bandeira da tolerancia e motor vital da liberalidade de criterio. Por iso
mismo, tendo a rexeitar o argumento, no fondo reaccionario, de que, como
cantaba o vate, calquera tempo pasado foi mellor e, en consecuencia, imos
permanentemente a peor. Pero o certo é que o momento actual semella sancionar
con creces as verbas do poeta. Hai unhas semanas, en ocasión de certa xornada
profesional na Vila e Corte, oín un afamado escritor referirse á baixeza da nosa sociedade, abranguendo no
substantivo os aspectos morais e intelectuais da mesma. E, contra o criterio da
enquisa amentada, non teño eu claro que desa baixeza e falta de confianza sexan
os nosos políticos os únicos responsables. Os males dunha sociedade xéranse,
estimúlanse, conséntense, espállanse e, finalmente, establécense en procesos
nos que toda a sociedade, xa por comisión, xa por omisión, é partícipe. Alguén
lembrábame ao respecto as palabras dun xornalista, segundo as cales, a partir
dun momento dado, en España as cousas deixaron de facerse segundo o criterio de
«por que» para pasar a facerse seguindo o criterio de «por que non». Hai uns días,
asistín na praza pública de certa vila mariñeira a unha sorte de festa de
disfraces na que, perante un milleiro de cidadáns unha especie de
dj-presentador subido a un escenario organizou un concurso: os participantes,
tamén subidos ao escenario, disfrazados e con claros síntomas os máis deles de
intoxicación etílica, gañaban 100 euros
se eran quen de «morrear» (literalmente) coa súa parella (segundo tres grupos:
hetero, gay masculino e gay feminino) durante os minutos dunha canción. Pode
imaxinarse o espectáculo subseguinte, para universal contento do respectable,
no que, por certo, se contaban non poucos nenos e nenas. Son momentos nos que
un lembra a cordura do ácrata: parade o mundo, que eu me baixo.
7.8.13
Pés de lama
Nunca deixará de chamarme a atención
o paradoxo de que, mentres Galicia é, como todas as culturas de base rural,
antropoloxicamente conservadora, no país se acepten, e aínde estimulen,
mudanzas inexplicables en sociedades cunha vivencia máis sólida e dinámica das
súas tradicións. O desexo desesperado de abandonar modelos de vivenda e poboamento,
admirablemente adaptados ao medio, e substituílos brutalmente por adefesios
híbridos ―fenómeno
que está na orixe do abominable feísmo
e o salpicón urbanístico tan
tipicamente galegos―
é unha clara manifestación de tal paradoxo: é como renegar da miseria secular
dos devanceiros, da súa casa e da súa aldea, e buscar no «palafito» pegado á estrada un estatus de
cidadán máis moderno. Aínda máis sorprendente é a extraordinaria facilidade con
que se esqueceu en Galicia unha cultura de inveterada necrofilia, suplantada
mecanicamente por tanatorios que, en menos de vinte anos, inzaron o país: os
interminable velorios cas do finado, os prantos, o bacallao con que se
cumprimentaba a amigos e deudos, as misas cantadas… son hoxe imaxes para a
lembranza, e bo é que o sexan, pois, independentemente da súa interpretación
social, non negarei eu as incontables vantaxes da magnífica organización actual
das pompas fúnebres e a benéfica distancia que, en delicadísimos momentos,
impón a asepsia dos tanatorios. Comparar óbitos e natalicios no xornal é outro
exercicio clave para a comprensión do paradoxo de que falo: nas ringleiras dos
falecidos forman Avelina, Nemesio, Ramiro, Manuela, Celso e Celestina; nas dos
neófitos Kevin, Adriana, Yanira, Borja, Yesseny e Aarón. Creo que Galicia é unha
sociedade con pés de lama na que a interpretación popular da cultura propia
está tinxida de traumas e complexos. O verán é un excelente escenario para
observar a veneración das tradicións populares: as romarías? Home, digamos que
todo o que se relaciona cun catolicismo fanático cae dentro do politicamente
incorrecto para o discurso actual, e iso de ir colgando billetes na figura dun
santo ou meter meniños vivos en ataúdes brancos é un espectáculo abochornante,
que mal casa cunha sociedade europea e aberta. As festas patronais? Mentres
toque a Panorama… Tradicións? Aí
teñen a romaría viquinga de Catoira, unha exaltación etílica máis, cun alicerce
histórico tan feble como os cornos nos cascos normandos. A tradición
levámola no calleiro: festa do chourizo ao viño, festa do salmón, da
troita, do escalo, da xouba, do lorcho, do melindre, da
leituga, do tomate asado e do muxo en escabeche. E, para postre, a esperpéntica
pantomima dunha «festa
celta», tan en
voga, na que o druída é o xefe de estudos do instituto e Fata Morgana unha
concelleira do Bloque. País.
Etiquetas:
lembranzas e reflexións,
sociedade
Suscribirse a:
Entradas (Atom)