Crónicas de guerra e vida

Debo á bondade e xentileza do meu amigo e colega universitario Lourenzo Fernández Prieto, director do proxecto Nomes e Voces, e á exquisita sensibilidade e intelixente xestión da súa colaboradora Chus Martínez, a xenerosa oferta de organizar unha exposición, e editar o catálogo correspondente, co inxente material fotográfico que meu pai, Mario, comezou a reunir en 1937 cando ingresou no Gabinete Fotográfico do Corpo de Exército de Galicia e seguiu acumulando durante os sesenta e pico anos que viviu tras o remate da guerra civil. Cando isto escribo aínda non sei se a Lourenzo e a Chus lles vai gustar o título que propoño para a exposición: Mario Blanco. Crónicas de guerra e vida. O meu argumento é que nin a vocación fotográfica nin a vida de meu pai finaron en 1939. Antes ben, tal e como foi cronista gráfico da guerra seguiuno sendo da vida, capturando primeiro o horror dun país, despois a felicidade dun grupo que ía debuxando o seu mapa do mundo. Copio aquí algúns parágrafos das reflexións que incorporei á memoria xustificativa da exposición:
Pero a vocación fotográfica de Blanco Fuentes non fixo senón estimularse coa experiencia bélica, fixando nel unha afección que o ía acompañar durante toda a vida empuxándoo, de xeito case obsesivo, a retratar múltiples aspectos, profesionais, oficiais pero tamén íntimos e persoais, de toda a súa singradura vital posterior á contenda. O título da exposición, Crónicas de guerra e vida, quere integrar, como complemento da vivencia bélica do protagonista a súa singradura vital posterior, para reflectir, precisamente, cómo a experiencia colectiva española se incardina de xeito especialmente elocuente na experiencia individual de Blanco Fuentes, un home de vinteún anos que, tras a marca a ferro dunha guerra civil vivida na distancia curta e en primeira persoa, debe deseñar un proxecto de vida. Neste sentido, a deriva ideolóxica case paradigmática, que, en boa medida, explica ―ou, mellor dito, exemplifica― a evolución sociopolítica de España dende os remates da guerra civil ata o comezo do Transición [...] Así pois, un mozo afouto que en 1939, fardado co uniforme militar, se sente partícipe dunha eufórica sensación de vitoria evolúe cos anos cara a unha posición progresista e crítica, que xermolou, de feito, nun herdo familiar de convicións civís e democráticas. Esta deriva explica, mutatis mutandis, a complexa evolución que dun país onde se daban vivas ao ditador na praza de Oriente en 1974 e se votaba masivamente nunhas eleccións democráticas tres anos máis tarde. A Transición foi posible, e non máis cruenta, pois a gran masa do continxente demográfico da España de 1975 compartía, xa en maior, xa en menor medida, esta evolución. Na esfera privada, íntima e familiar, dende os comezos e mediados da década dos 40 até os remates dos sesenta, Blanco Fuentes foi coleccionando, saídas das venerables tripas dunha Leica primeiro, que aínda se conserva, unha xoia, e nos últimos tempos dunha Petri (unha das primeiras xeracións, segundo creo, da tecnoloxía Reflex) as imaxes da vida cotiá dunha familia española calquera. Son fotos que dan fe da historia ―probablemente sublime na súa sinxeleza― dun grupo de persoas a quen uniu o amor e a ilusión por tirar para diante, a fe en asegurar un futuro de felicidade para os novos integrantes do grupo, e iso que vivían sobre ruínas, feridas, bágoas e ausencias e lidiaban cun universo en que todo era escaso e o silencio imposto a lei.
En tempos confusos, onde o dereito semella subxugarse á ambición desmedida de sinvergonzas de toda laia, algúns de luva branca, non parece decabelada unha exposición que testemuñe a integridade, esforzo e vocación de servizo de toda unha xeración. Trátase dun novo proxecto que, de certo, me restará tempo, enerxías e darame, abofe, máis dunha angueira. Pero, non é certo que a convición no que se fai é o motor de toda obra honesta? Alá veremos. Xa irei contando.
Na foto: meu pai, Mario, e miña nai, Carmen, contra 1964.