24.7.17

Armas de distracción masiva




Segundo precisas analíticas dos expertos (e cómpre sinalar que agora hai precisas analíticas dos expertos para todo), cando usamos o ordenador no traballo cambiamos o foco de atención exactamente cada 47 segundos, nalgunha das diferentes aplicacións distintas que podemos ter abertas ao mesmo tempo (eu podo chegar doadamente a dez…). Consultamos o celular máis de cen veces ao día (mails persoais ou profesionais, WhatsApp…) e, no entanto, de media diaria accedemos 21 veces a Facebook (con casos extremos de máis de 200 accesos diarios). Esta, non sei se obsesión patolóxica ou auténtica adicción a peneirar a nosa cotidianeidade a través de aplicacións sociais en Internet fai que, con toda xustiza, os ordenadores e os móbiles foran recentemente bautizados como armas de distracción masiva, dispositivos, divinos ou diabólicos, con obvias repercusións na calidade do traballo, na contorna profesional, e aínda na propia capacidade de atención, de modo máis amplo, nas nosas relacións persoais de verdade. É certo que o traballo multitarea exisitiu sempre e que unha boa aptitude para a atención simultánea a varios asuntos é, con certeza, máis un valor ca unha eiva. Eu mesmo, co permiso de Vde., podo testemuñar que no labor editorial é preciso xestionar moitos orixinais, e moitas tarefas derivadas de cada un deles, ao mesmo tempo, o cal, como resulta inevitable, non queda outra que aceptar e enfrontar no día a día. Pero unha cousa é un caos máis ou menos ordenado (se vale o paradoxo) e outra o sometemento cotián a un cacharro que non cala nin por aposta.

Un móbil actual lembra aqueles tamagotchis de hai anos, horripilantes artefactos que, emulando un bicho vivo pero sen caca, pis nin necesidade de comida, vacinas ou veterinario, andaban todo o día xemendo e pedindo algo, cunha voz metálica de peli de terror. O móbil chía todo o día como un malvís e, segundo o rechouchío, sabemos se se trata dunha nova chorrada en Twitter, dun gústame de Facebook, dun mail, dun guasap… que barbaridade. O móbil xa non é só unha parte moi querida de nós (e, como un ombreiro ou unha perna, non concibimos perdelo): como unha sorte de novo tamagotchi, o móbil é un  ser vivo, virtual tal vez, pero vivo, que reclama día e noite a nosa permanente atención, pois do seu benestar depende, en boa medida, o noso. O móbil quere ser mirado, tocado, aloumiñado. O móbil pide durmir, comer, viaxar canda nós, compartir os nosos máis queridos espazos de intimidade e ser o noso confidente máis exclusivo. O móbil é a verdadeira vida, e todo o que se move fóra dos seus límites escuros e puídos, as persoas, os animais, as cousas…son falsos, imprevisibles, perigosos.

13.7.17

Non é país para mortos



En Ermua, provincia de Biskaia, viven moitos galegos, xa de segunda e terceira xeración, especialmente da parte de Ourense. Alí tiña eu un bo amigo, fillo dun emigrante de Queiroás, no concello de Allariz e alí pasei algúns días dun verán de principios dos noventa, tempos en que Euskadi ta Askatasuna, ETA, andaba na chama. 
Ermua, como moitas vilas veciñas da conurbación do gran Bilbao, é unha localidade arrodeada de altos outeiros que obrigan a un aproveitamento vertical do espazo en forma de altos edificios e unha forte concentración urbana nunha área relativamente pequena. Nos pubs de Ermua, pola noite, a música estaba sorprendente, case insoportablemente alta, de xeito que impedía a conversación. Lembro que o meu sotaque galego provocaba máis dunha ollada rara. Tempos duros aqueles. 
En Ermua naceu Miguel Ángel Blanco Garrido, a familia do cal era ben coñecida da familia do meu amigo. Se hoxe vivise, Blanco cumpriría o ano que vén 50 pero morreu aos 29 de dous tiros na caluga, risco certamente calculado en días nos que ser concelleiro en Euskadi dun partido estatal e conservador era ter unha manchea de rifas para o sorteo. Un número máis entre 829 (en conta curta), siniestro palmarés de vítimas absurdas dun fanatismo inútil.  
Cando iso escribo, 13 de xullo, e sobre a mesma hora, hai exactamente vinte anos estaba eu tomando as ferias estivais en Laxe. Alí, pola tele souben do asasinato de Miguel Ángel e pola tele vin as manis multitudinarias nas grandes cidades. Centos de milleiros de mans brancas contra as mans tintas en sangue dos verdugos.

Vinte anos despois, creo que non aprendimos nada e que o sacrificio do inocente, lexítima, inevitablemente convertido en símbolo, non serviu de nada. O que daquela uniu, agora divide. Tal vez Carmena debeu poñer o seu retrato, pero tal vez non lle falta razón, pois foron 829  e ningunha vida debe valer máis ca outra. Todo símbolo é, non o esquezamos, convencional. Se é certo (e non digo que o sexa) que todo o lío deriva de ter sido Blanco concelleiro do PP, entón é para mudar de nacionalidade e renegar dunha sociedade tan cainita, tan sectaria, tan, no fondo, noxenta. O só feito de pretender tirar proveito ou provocar enfrontamento (de qué lado dáme igual) cun feito tan escuro e doroso, seméllame propio de hienas. Porque, en España, teriamos que afacernos a esquecer os mortos, nunca a lembralos.