19.6.19

Tempos modernos

A globalización, a dixitalización da comunicación, a Internet, os centros comerciais e as guillotinas para o pan do Mercadona trouxeron consigo irremediables mudanzas neste cambio de milenio que a vostede e a min (con diferenzas de idade, supoño) nos tocou vivir, un tour de siècle tan intenso como, ao meu modo de ver, apaixonante. Referíame eu nesta mesma columna hai unhas semanas ao artigo no que un colega editor profetiza a fin das librarías tradicionais para 2030. Cantas cousas, ai, ademais das librarías haberán de rematar nos vindeiros anos engulidas polo frenesí comunicativo, a evanescencia e curto prazo das nosas experiencias e as ofertas do Decatlón! Quen esquiaba antes en Galicia? Catro monas (con perdón). Agora chega decembro e semella que se non aproveitas a ponte da Constitución para pillar un forfait en Astún es un piernas que perdeu o tren da vida moderna. Hai que esquiar, facer puenting, comer sushi, consumir, ir rápido a algures, comprar viño carísimo, reservar no restaurante máis exclusivo, cociñar cousas raras con nomes aínda máis raros para os amigos, ver Netflix no móbil, escribir vinte e-mails ao día, respostar trinta, enviar cincuenta ou sesenta guasaps, enlazar algo, o que sexa (unha foto, un vídeo, unha noticia, a nova do noso cumpreanos…) en Facebook e agardar unha morea de likes… e compensalo todo cunha horiña de ioga ou dúas de mazada no pádel. Ah, que vida tan marabillosa, tan sa, tan ben compensada! 
Pero, horror, hai imaxes que veñén turbar a arcadia hiperteconolóxica que habitamos. Quen pode tolerar que o celular amose as iconas de batería baixa, non hai cobertura ou o redondeliño de puntos grises xiratorios mentres se carga unha aplicación? Non, non! Fóra da vista! Onde hai un cargador, por favor? Xa hai que ser gilipollas para non ter posto o móbil a cargar!! Que non hai cobertura? É posible que non haxa cobertura? Se estou agardando un guasap do veterinario do meu gato!! Non podo esperar! Maldita app, cando vas cargar, que non teño todo o día!!
En fin, qué panorama. Hai semanas que non toco diñeiro efectivo (papel ou metal moeda) máis que para pagar o café de primeira hora na cafetería universitaria. En nada, o diñeiro, tal e como o coñecemos ata agora, desaparecerá engulido polo súa virtualidade nun rectángulo de plástico. Hai uns días, na impartición dun curso na sala de ordenadores dunha facultade pedín a alguén un folio: por sorte, unha rapaza, de entre vinte persoas, tiña un no maletín. Quen e para qué escribe hoxe ninguén a man? Cousas que perdemos no lume inevitable do tempo e a evolución. E a política? Ai, tempos dourados do bipartidismo que, a diferenza das escuras anduriñas, non volverán!!

9.6.19

Mecenas


Eu creo que, mentres a xenerosidade do pobre é enxalzada como nobilísimo acto de humanidade, a xenerosidade do rico excita adoito a desconfianza, a suspicacia e aínda o rexeitamento: «Algo buscará»; «Ninguén se dá nada por nada»; «Será que lle sobran os cartos e xa non sabe que facer con eles». Que tras deste tipo de razoamentos hai unha mestura de mala baba e envexa insá non lle escapa a ninguén. Pero déixenme avanzar outras razóns: a incultura e a irreflexividade, dous elementos, por certo, que ultimamente non fan máis que fortalecerse neste país. 
Digo isto porque o mecenado (segundo o léxico académico un mecenas é aquela «persoa rica ou poderosa que patrocina os escritores, sabios ou artistas») é unha antiga forma de cultura, tan antiga que o propio nome provén do nobre romano do tempo de Augusto Caio Clinio Mecenas que foi protector de poetas como Virxilio. Os especialistas, que saben máis ca min, poderían dilucidar ata que punto sen a filantropía de don Pedro Fernández de Castro e Andrade, VII conde de Lemos, boa parte da obra dun tal Cervantes tería visto a luz. Calouste Sarkis Gulbenkian, George Soros ou John Hopkins foron tres tíos extraordinariamente listos e competentes á hora de facer cartos, claro, porque viviron nunha sociedade capitalista caracterizada porque quen reúne determinadas condicións, fai determinadas cousas e ten unha visión sobre as mesmas diferentes da que temos o común dos mortais pode chegar a ser riquísimo e mesmo a organizar auténticos emporios financeiros. Pero de certo calquera deles é tamén coñecido por outras razóns: Gulbenkian creou un impresionante museo e unha das fundacións privadas de apoio á cultura máis importantes e coñecidas do mundo; Hopkins estableceu nas súas últimas vontades doar sete millóns de dólares para a creación dun hospital e dunha universidade, que hoxe son unha referencia internacional; Soros promoveu e financiou en 2002 a primeira iniciativa de acceso aberto ao coñecemento e a cultura en Internet coñecida como BOAI (Budapest Open Access Initiative), orixe dun movemento amplisimamente desenvolvido dende entón, especialmente nas universidades.  
Cualificar de «esmola» a doazón por parte da Fundación Amancio Ortega de 310 millóns de euros á medicina pública para a adquisición de equipos de radioterapia de última tecnoloxía é propio de quen, simplemente, descoñece a historia do mundo. Algo que, con honrosas excepcións, os políticos exhiben coa ousadía propia do caso.