26.6.16

O mozo Gnädinger



Hai biografías arrepiantes como as de Charles Manson ou a princesa Bathory. Hai biografías sublimes como as de Leonardo da Vinci ou Charles Darwin. Hai biografías laureadas como as de Napoleón ou Nelson. Hai biografías exemplares como as de Tomás Moro ou Luther King. Hai biografías sanguentas e ridículas, pois todo home violento é ridiculo, como a de Adolf Hitler. Hai, mesmo, biografías sanguentas, ridículas e aburridas, como a de Francisco Franco Bahamonde. Hai biografías (as máis) anónimas, como a súa ou a miña, pero, non por iso, exentas de dignidade, honra e gloria en pequenas doses. E hai, tamén, biografías inclasificables, raras, cheas de dúbidas e preguntas. 
Duras, durísimas son as borrraxeiras da nosa costa máis noroccidental. O zócolo litoral que se estende de Fisterra ao cabo de San Adrián é un maelstrom de espuma, rocha triturada e ventos atroces que nunca dorme. Nos seus baixos e cons, contra as incontrastables olas da mar tenebrosa que imaxinaron os antigos, naves de todas as nacións atoparon a súa fin, engulidas por un océano intratable. Touriñán, Roncudo, Vilán, Cabo da Nave, Punta do Boi… evocan episodios cheos de noite e invernía, lances do valor e a heroicidade propios das xentes da mar. Eu (que me declaro rendido devoto da indomable beleza da Costa da Morte) non son quen de pasear unha tarde de decembro polo areal de Soesto, oíndo o incesante balbordo da resaca, sen sentir unha pisca do medo atávico que de seu inspira a inmensidade do océano. 
Nun dos puntos onde a forza deste mar bravo é máis virulenta, veu hai máis de cincuenta anos a dar cos seus ósos un mozo de nación xermana, buscando non se sabe que, fuxindo non se sabe de que, tal vez del mesmo. Chamábase este mozo Manfred Gnädinger, nacera en 1936 e faleceu en 2002, disque de tristura de ver o mar invadido dun mucílago escuro, pegañento e apestoso. Instalouse en 1962 na pequena vila de Camelle, hoxe unha anárquica sucesión de despropósitos construtivos (marca permanente de todas as vilas da Costa da Morte), limitada ao oeste polo Atlántico, e entón imaxino que un enclave ancestral e aillado, ideal para o cultivo da misantropía máis radical. O xove Gnädinger axiña pasou a chamarse Man, por acurtamento do seu nome de pía e por acaerlle ben chamarse simplemente ‘home’ a quen vivía desposuído de todo, mesmo vestindo o imprescindible que esixía o decoro.
Non sei se a biografía de Man é sublime, exemplar, ridícula ou simplemente inclasificable, pero imaxinalo en taparrabos, no cabo do mundo, unha tarde de violenta borraxeira, enfrontado ao frío metálico das súas lembranzas, éncheme de pasmo, de preguntas, de dúbidas e incertezas, non tanto sobre quen foi el senón, máis ben, sobre quen son eu.

11.6.16

Unha tarxeta de visita



Cando rematei  a carreira, e conforme fixera cos meus irmáns meirandes e faría despois coa miña irmá máis nova, o finado de meu pai, Dioloteñanagloria, foi á de Tarolo, alcume  dun señor apelidado Couceiro que rexentaba unha imprenta na estradense rúa de Serafín Pazo, a encargarlle unhas tarxetas de visita. Por certo que este Tarolo tiña un can, branquinegro, cimarrón e mala leite, que un día, sendo eu ben meniño, saltoume enriba e traboume nunha illarga, causándome máis humillación que dano, pois lembro chegar cas da miña avoa choroso e con gran sentimento. Ben, ao que ía, que, como o lector adoito destas páxinas sabe ben, eu prendo nunha silva. Aló foi meu pai onda Tarolo a encargar as tarxetas de visita e aos poucos días entregoume, todo orgulloso, a caixiña de plástico transparente coas duascentas tarxetas, nas que, en abigarrada tipografía inglesa, rica de curvas e reviriganchos, se declaraba: Juan Luis Blanco Valdés, e, debaixo, Licenciado en Filología Hispánica. 
Aquel acto de meu pai era, así o entendín, un rito de paso, á solemnidade do cal contribuín coa miña actitude seria e ao tempo agradecida ao recibir a caixiña. Aínda, tras tantas viravoltas e tumbos desta congostra revirada que é a vida, conservo varias daquelas tarxetas en lugar reservado, coma quen agocha o fósil dun trilobites. 
Foi aquel un rito de paso ao que eu debín renunciar cos meus fillos: aínda que todo é posible pois son ben novos, ningún quixo ir á universidade, o cal, confeso a Vde., causoume non pouco disgusto. Eu agradezo á Universidade (en maiúscula, a miña amantísima Universidade compostelá) terme proporcionado unha visión ampla e dinámica das cousas, que, aventuro, foi a mesma que lle proporcionou a meu pai e da que este fixo gala durante toda a súa vida. Os meus estudos de lingüística, de latín, de teoría e crítica literaria, de historia da lingua, de metodoloxía comparada… aprendéronme a facer da filoloxía a miña vocación, do humanismo o meu pulso vital e da edición a miña profesión. 
A proposta intelectual honesta, a busca infatigable da verdade, a percepción crítica dos acontecementos, un mapa do mundo alicerzado na extrema valoración do coñecemento, velaí os elementos  que aquela tarxetiña de visita subsumía en catro palabras: Licenciado en Filología Hispánica, pois eses son, de certo, os elementos constitutivos da universidade, en todo tempo e latitude. Hoxe, teño para min que ninguén encarga xa tarxetas de visita para poñer algo tan banal como licenciado no que se sexa, pois a universidade, non digo que perdera, pero si diluíu as súas esencias en beberaxes espúreas. Ora, tamén pode ser que cos anos eu dea demasiadas cousas por sentadas, pois que todo  mude é a lei do mundo.