25.7.16

O prezo do vento



O sociólogo norteamericano Jeremy Rifkin, convencido de que no futuro todos os medios de enerxía serán gratuítos, fai unha suxestiva reflexión: imaxinar que o vento ou o sol nos mandaran a factura. Respecto do astro rei, por certo, de tarifarse a súa luz consonte os criterios actuais das eléctricas, non nos ía chegar o soldo dun ano para pagarlle un segundo… Pero, indo ao rego, a reflexión é moi interesante, penso eu, pois induce a considerarmos o malísimo trato que prodigamos a unha natureza que nos dá tanto por tan pouco. Canto máis se profunda no coñecemento do universo (a recente aproximación da sonda Xuno a Xúpiter é algo simplemente impresionante), máis semella confirmarse que o noso planeta, no contexto dun sistema de calores abrasadores ou fríos glaciais, de mundos de rocha, area, escuridade e silencios eternos, é un verdadeiro milagro. Non sei vostede, pero eu, que son doada présa dos transportes do entusiasmo, non deixo de sentir como un privilexio o que de cotío ignoramos ou cremos insignificante. A paisaxe dun río, por exemplo, coa súa espontánea combinación de auga, pedra, terra e plantas arroupada pola fresca melodía dunha fervenza, pode resultar un prodixio de deseño se o mensuramos con termos humanos. Cantas veces, en efecto, é a natureza directa inspiradora do labor humano! Olle vostede unha mazá: para alén da súa beleza e harmónica perfección, o seu sabor parece pensado a mantenta para agradar, ata un punto imposible de acadar pola man do home, pois, como é perfectamente sabido, un iogur de mazá non sabe a mazá senón a iogur de mazá. 
Na incalculable soidade do cosmos, a exclusiva marabilla da vida ten levado o home a transcenderse a si propio e invocar, en toda cultura, época e xeografía, unha providencia divina capaz de dar forma a tanta asombrosa variedade e perfección. Confeso, persoalmente, que prefiro a explicación de Darwin e que nunca me fixo demasiada falta un deus, alá cada quen. De seu, a natureza é un agasallo organizado, como os coches de antes, para durar eternamente e ofrecer sen taxa a súa prodigalidade. Neste recanto de Galicia onde ao mundo lle chamaron con fermosísimo nome Amaía, o bosque, un lagarteiro no aire, o aroma da terra virada e o horizonte dunha congostra entre carballos lémbranme, en contraste, que a vileza, a crueldade, a ambición sen límites e o odio dos homes constitúen unha dolorosa, e inexplicable, contradición.

13.7.16

Nomes e vontades



En 1999 adicóuselle o Día das Letras Galegas ao cidadán Roberto Blanco Torres, xornalista, pensador, político e escritor. Nese mesmo ano a miña universidade e o Concello de Cuntis, grazas a unha iniciativa do meu colega editor e amigo Víctor Freixanes, profesor da nosa Facultade de Ciencias da Comunicación, axiña acollida con entusiasmo polo daquela reitor Darío Villanueva, estatuíron o Premio anual 'Roberto Blanco Torres' de Xornalismo de Opinión, que durante anos publicamos nas prensas universitarias. O primeiro galardón foi para outro benquerido amigo, Xesús Alonso Montero, pola súa columna de fermoso título Beatus qui legit. Fora determinante o empeño de Xesús para que, non sen resistencias iniciais, a Academia decidise nomear a Roberto, en realidade autor só de dous libros editados, o autor das Letras no 99. Lembro a voz, luminosa, ridente, de Xesús no outro lado da liña telefónica, dándome a boa nova, pois el sabía de tempo atrás da querencia de meu pai e da miña propia na restitución da memoria civil de «tío Roberto».

En 2003 o premio Blanco Torres concedeuse postumamente ao cidadán Carlos Casares Mouriño, xornalista, pensador, político e escritor, pola súa columna Á marxe, a última das cales na nosa edición, ao igual que no xornal onde se publicaba, deixamos baleira polo seu prematuro pasamento, tan absurdamente inxusto. 
Casares naceu en Ourense en 1941, a mesma cidade de cuxo cárcere cinco anos antes fora sacado Roberto para un «paseo», que rematou en terras arraianas do Entrimo, cun certificado de defunción, gris , implacable e frío como os anos que se aveciñaban, no que a causa da morte era «traumática hemorragia interna». Casares, que contaba 34 anos cando palmou Su Excelencia, debeu sufrir a terrible vixilia de toda a súa xeración durante tan longa noite, tan de pedra. Non lles envexo aqueles tempos.
A Academia, presidida hoxe por Xesús, quen,  por certo, se xa peitea canas, anda tan rufo como un rillote, decidiu, con xeral aplauso,  adicar  o Día das Letras Galegas de 2017 a Carlos Casares Mouriño, a quen eu, en memoria do meu parente e do propio autor, editei con todo o mimo do que fun capaz en 2003.
Eu creo que, galgando por riba do tempo, unindo nomes e vontades, volvendo ideas en accións, hai bucles que semellan pecharse dun xeito extraordinariamente elegante, case como se nalgures estivese escrito con zume de limón que eses nomes e vontades, esas ideas e accións, tarde ou cedo habían de cruzarse. Pero, ao mellor, doulle de máis á cabesiña, non digo que non.