30.5.09

Mazarelos e Siruela

Entre estas calores saharianas, unha curiosidade compostelá: sabía vostede que a porta de Mazarelos é a única que queda en pé da antiga muralla que arrodeaba a ‘améndoa’ santiaguesa? Sabía vostede que por alí, subindo do Castrón Douro e o Patio das Madres mercedarias entraba na cidade, polo camiño de Ourense, o viño do Ribeiro? Sabía vostede que o pequeno bar-restaurante que colinda intramuros coa Porta se chama Viño precisamente por esa razón? Quen, da vella garda filolóxica de Mazarelos, non lembra a Victoriano Novio Manteiga, orondo, sabio e repousado propietario do establecemento nos anos oitenta; a súa muller Dorinda, pequena, espelida, cordial, e a muchacha Julia, delgada, miope, en permanente movemento? Alí, na paradigmática terraza do Viño, un estival mediodía de hai ben anos, vin eu un tipo sentarse nunha mesa e pedir -cousa rara que, naquela altura, na vida vira- un kas limón con cervexa. Era un tipo da miña idade, máis ou menos, co pelo prematuramente níveo, que lía El País mentres bebía da clara. Recoñecín a Jacobo Fitzjames Stuart y Martínez de Irujo, conde de Siruela e Grande de España, a quen por aquel entón xa precedían as brétemas un pouco míticas da súa exquisita editorial Siruela.
O fillo dun amigo meu, cando de pequeniño lle preguntaban qué quería ser de maior, respostaba invariablemente convencido: rico. Sabendo o que sei hoxe, se mo tiveran preguntado a mín diría: Jacobo Ftizjames Stuart y Martínez de Irujo, conde de Siruela e Grande de España, e non tanto pola artillaría heráldica canto pola teima editorial.
O excelente suplemento "Culturas" de La Voz de Galicia de hoxe sábado publica, na última, unha interesante entrevista con Jacobo Siruela. Jacobo Siruela representa para todo editor vocacional e amante dos libros o modelo ideal: un editor rico, de entrada despreocupado de repunantes servidumes financeiras (no edito para ganar dinero, pero tampoco para perderlo); de base fondamente culta e sensible cara ao mundo cultural e intelectual (claro, mentres na miña época hippie eu fumaba petas, poñía cul nos ollos e escoitaba a Camel cunha pandilla de farsantes coma min, Jacobo pasaba las tardes con Paul Bowles o invitaba a Jorge Luis Borges a dar una conferencia o hablaba con Cioran), e que entende a actividade editorial dende un radical amor ao libro: Para mí editar es una felicidad. Sobre todo lo hago por el placer hacia el libro.
Cando lin, na entrevista, que Siruela é vampirólogo, sorrín, pensando que, co amor aos libros, a afección vampírica debe ser o único que teño en común co editor artistócrata. Lembrei (e había moito tempo que non o lembraba) que, devoto como eu son de toda especie de truculencia, o primeiro libro que merquei de Siruela foi unha siniestra biografía dun siniestro personaxe: a monstruosa condesa sáfico-sádico-antropófaga Erszébet Báthory, de nación maxiar, ao cabo condenada por bruxa, asasina e herexe contumaz. Ademais do fascinio anexo a historia tan demente e escura, do libro evoco con nidieza o recoñecemento dun labor editorial esmerado ata nos últimos e máis banais detalles. Aquí, pensei naquel momento, hai escola e oficio, cerna e madeira de editor. O tipo de cousas que o van facendo a un.

27.5.09

Jabi, o cerdalí

O marco natural: terras da Barcala nicrariense. O prota: un cruzamento entre porca e xabarín. A este xénero de bicho chámanlle popularmente cerdalí (fantástico acrónimo de cerdo e jabalí; o equivalente galego podía ser porcarín, de porco e xabarín). Este cerdalí en cuestión chámase Jabi (enxebrísima mestura apocopada e gheísta de Gabriel, advocación natalicia do porcarín). Aliméntano cun biberón ad hoc feito cunha litrona de cocacola á que lle enchufaron unha tetina. O cerdalí é albino. E os seus donos quereno coma ser fora un cristiano.
Miña terra galega (póñalle a música de Sweet home Alabama, porfa). Tres glosas:
a) se Deus non ri non é home de humor.
b) non pode existir outro país así.
c) e Babe protaginozou unha peli? Sería porque é americano... Jabi si que tiña méritos para ser unha estrela do celuloide.
(Fonte e foto: El Correo Gallego).

26.5.09

600


Chama a atención ata que punto nos tempos que corren chegou a sacralizarse todo o que é novo. No contexto dun hipercapitalismo que ten disparado a sociedade a niveis de inmoral opulencia, o estímulo ao consumo recorre, de maneira obsesiva, ás calidades do que é novo, como paradigma do que é bo, prestixia e paga a pena adquirir, fronte ao usado, coñecido, pouco orixinal, como signo inequívoco de patética obsolescencia. Esta tendencia non é só unha estratexia comercial pois enchoupa ata os recantos máis insospeitados. Nun memorándum profesional que redactei hai anos, lembro un argumento que empreguei en contra de certa resolución en materia de avaliación da calidade na edición das universidades españolas; dicía literalmente: a devandita resolución identifica de maneira sistemática e unilateral calidade da investigación con orixinalidade agraviando de tal xeito a dignidade, rigor e madurez intelectual de moitos traballos (traducións, adaptacións, libros divulgativos, manuais…) condenados á insignificancia.
Eu, por veces (non sempre, pero por veces) teño claras as miñas escollas: Los hombres que no amaban a las mujeres de Stieg Larsson leva vai para un mes na mesa de noite, agardando pasar da páxina 20 a onde cheguei ―todo hai que dicilo― con certo esforzo. De momento, estou gozando coma un indio cunha inxenua edición ―de encantadora pretensiosidade e doméstico luxo, saída das prensas dun sospeitoso 'Círculo de Amigos de la Historia'― de La flecha negra de Mr. Stevenson. Ai, os clásicos! Que nunca nos falten os clásicos!
P.S. Por certo, este post é o número 600 desta casa. Gana me dá de cantar aquilo de Adelante, hombre del 600, la blogosfera nacional es tuyaaa...

24.5.09

TDT Prayer

Un amigo fiel destas páxinas, el mesmo propietario dun máis ca interesante local, faime chegar o folleto publicitario de certo establecemento no que se inclúe un sintonizador de TDT de sorprendente denominación comercial: o TDT Prayer, é dicir o tedetepredicador, ou, aínda mellor, o telepredicador dixital terrestre. Ao fío das cábalas sobre as potencialidades de tan curioso aparello para a salvación das nosas almas, manifesta o meu amigo non querer ferir sentimentos nin susceptibilidades relixiosas ao publicar un comentario ao respecto no seu blog. Non vexo por que debera ser así. Ben en troques, creo que é un exercicio de elemental ecuanimidade que a bitácora dun agnóstico, como quen subscribe, recolla os últimos avances en materia de ciberrelixión. Resultando, ademais, que a publicidade do establecemento en cuestión se fai en perfecto e normativo galego (tan radicalmente enxebre que se rotatiza o l de player) xórdeme unha dúbida razoable, que é, ao mesmo tempo, unha ilusión: será que ao prender o TDT Prayer e sintonizalo como Dios manda (nunca mellor dito), o cacharro conecta directamente co padre Isorna?

22.5.09

The captain of her heart


Dicía o extinto Antonio Vega que pola noite baixaba ao Penta a escoitar canciones que consiguen que te pueda amar. Quen non lembra cancións así?
Nos oitenta fíxenme un home e, nese transo cimarrón dos vinte aos trinta, pasáronme boa parte das cousas máis excitantes, estrañas, algunhas horribles, ridículas, heroicas, estúpidas e marabillosas do lapso que é a vida. Esta é unha pequena homenaxe á decada prodixiosa. Con ela van os meus desexos de boa finde.

Nihil novum

Non me gusta repetirme pero cando nada cambia o vello argumento segue tendo vixencia.
Mañá de primavera. Compostela amence tras un novo botellón. O de sempre. Dígolles unha cousa: algo sei de ser pai. E cando nunha famila non se exerce a autoridade que é inherente a toda organización social, a cousa vai mal. E se iso pasa nunha familia, imaxinen nun país. A cousa -e todos o sabemos- é moi simple: dous e dous son catro. Pero neste país de pandereta, onde todo se discute, onde tododiós entende de todo, onde os límites están segundo quen, onde e cando, dous e dous son... o que vostede queira.

19.5.09

De lecturas varias, do campo e da cidade


De don José Martínez Ruiz, posuidor dun seudónimo bastante cursi, Azorín, que, máis ca un escritor de nota, a min sempre me evocou un can de raza pequena ou o afectuoso mote familiar dun adulto cun retraso mental,­ teño eu un libro delicioso, tanto polo obxecto en si canto polo seu contido. Lecturas españolas chámase o tal libro. Os escritores do 98, por certo, teñen moitos libros co adxectivo español nos seus títulos ­-penso agora a vuelapluma en Andanzas y visiones españolas do digno e valente don Miguel­- pois amaban moito España, a súa casa común á que vían postrada tal unha fera, outrora poderosa e impresionante, e hogano ferida, humillada e como en funesta anunciación do seu tráxico destino. No formal, a miña edición das Lecturas españolas é un fermoso -e talvez raro- volume en oitavo, tapa dura e elegantísima tipografía sabon sobre papel de excelente tacto. Atopo a explicación de tanta calidade no pé editorial do libro: Thomas Nelson and Sons, Ltd., Editores, e, a seguir, 189, rue Saint-Jacques, Paris y en Edimburgo, Londres, Nueva York. Engade valor ao libriño -non discutirei que un chisco fetichista- o feito de que a miña edición ostente na portada o exquisito selo, de clásico busto feminino e inequívoco regusto jugendstil, da Librería-Papelería J. Buceta, Policarpo Sanz, 56, Vigo, establecemento onde acaso o avó, ou quizais Roberto Blanco Torres -que viviu e casou en Vigo-, adquiriron o volume.
O contido das Lecturas, como ben permite intuír o título, conságrase á baloira crítica de autores diversos, de diversas épocas e gustos, e de musas e intencións tamén diversas, pero transidos todos eles por ese sentimento de españolidade que tan caro, e necesario, resultaba aos autores do 98. A punto tal que, sen estridencias, se reúnen no volume universos, reais e literarios, tan distintos como os de Larra e Guevara, Baroja e Saavedra Fajardo, Gracián e Mesonero Romanos, Hartzenbusch e Galdós: Un lazo espiritual -di o autor- une todos los trabajos de este volumen. La coherencia estriba en una curiosidad por lo que constituye el ambiente español -paisajes, letras, arte, hombres, ciudades, interiores...- y en una preocupación por un porvenir de bienestar y justicia para España.
Dá o curioso volume de Azorín nova de autores tan ignotos como don José Mor de Fuentes -home de máis vitola nos dramáticos acontecementos do 2 de maio de 1808 e subseguintes que a que o seu descoñcemento contemporáneo fai supoñer-, de quen se publica en 1836 unha case subversiva autobiografía de delicioso título: Bosquejillo de la vida y escritos de D. José Mor de Fuentes, delineado por él mismo, Barcelona, Antonio Bergnes, librero. Pero -maxia dos libros e a infinitude de ideas e consolos que acubillan- atopo especial deleite na glosa azoriniana de Antonio de Guevara e o seu arquifamoso Menosprecio de corte e alabança de aldea (1539), pois, enamorado como estou da xeórxica beleza da Amaía na que habito e subxugado polo feitizo da súa paisaxe, outorgo dimensión moi íntima a palabras que, escritas vai para seis séculos, seguen expresando con diafanidade as beizóns dunha vida natural, anterior, en todo caso, á voráxine e falsía das cidades: Vida sanísima es la de la aldea: allí no aportan bubas, no se apega sarna, no saben que cosa es cáncer, nunca oyen decir perlesía, no tiene parientes la gota, no hay cofrades de riñones, ni tiene casa allí la hijada, ni a nadie se escalienta el hígado, ni a ninguno toman desmayos. La mañana en la aldea es más temprana, la tarde más perezosa, la noche más quieta, la tierra menos húmeda, el agua más limpia, el aire más libre. Multitud de molestias que existen en la corte no las hay en la aldea.
Pero, como todo pro ten o seu contra, e non era ecuanimidade o que faltaba ao glosador, contrapón Azorín ao entusiasmo virxiliano do bo eclesiástico renacentista a irónica reserva de La Bruyère, quen, no capítulo V dos seus Caractères escribe (a versión galega é miña): Diríxome cara a un vilariño e xa estou case nun outeiro dende onde o albisco. O vilariño está situado non lonxe; un regatiño lambe os seus muros para perderse logo nunhas leiras. A atmosfera é tan diáfana que podo contar as torres e campanarios da vila. Entusiásmome e exclamo: Que pracer vivir baixo un ceo tan fermoso e en lugar tan deleitoso! Aos dous días de estar nel, xa me parezo a todos os que alí viven: estou desexando marchar!
Hai cousas, como esta antiquísima diatriba entre o gusto polo frenético ritmo urbano e a pracidez rural, de curiosa inmutabilidade. Lembran aquel clásico marabilloso de Disney dos ratiños de campo e cidade? Supoño que, xa por unhas razóns, xa por outras, todos somos dalgunha clase de ratiños (ou ratiñas).

17.5.09

Soraya& Ramón

Supoño que, segundo quen e por moi diferentes razóns, hoxe se falará moito de Soraya e de Ramón Piñeiro, estraña parella onde as haxa. De Soraya, á parte de que é unha real moza, que o verán pasado que ceaba eu en Vimianzo unha estraordinaria pescada, ela cantaba na verbena próxima e que onte fixo o ridi ―miña pobre― en Moscova, non podo dicir moito. De don Ramón teño ―ademais de toda a colección do vello Grial que el co-fundou e dous libros de páxinas amarelas da biblioteca paterna: La saudade, en colaboración, Galaxia MCMLIII e A Lingoaxe e as lingoas, Discurso lido o día 25 de novembro de 1967 na súa recepción pública na RAG, 1967― unha lembranza concreta: había unha conferencia de certo catedrático de Filoloxía románica na facultade nos meus primeiros anos de estudos. A aula, a máis grande da pequena facultade de Mazarelos de entón, de pupitres incómodos, apenas daba capacidade para o xentío que se xuntou. Entre o público eu recoñecín a Piñeiro. Estaba sentado nun extremo da ringleira de pupitres, só, con aquelas súas gafas de pasta grosa e cristais tan graduados que lle deformaban os ollos. Estrañoume ver, sabendo eu o que sabía da dimensión do personaxe, que ninguén parecía facerlle caso. Ao que rematou a conferencia vin que marchaba só, sen saudar a ninguén. Pode que coincidira non coñecer el aos circunstantes, pero me estraña. Deume a impresión dun home triste e reconcentrado en si mesmo. Ao mellor para entón -comezos dos oitenta- xa estaba enfermo. Creo que Piñeiro foi un home bo. Contraditorio, como toda a súa xeración e a mesma época que lle coubo vivir, pero bo, no fundamental, que é o que conta.
Polo demais, sinto que o Día das Letras Galegas, como Eurovisión, comezan e rematan en si mesmos. Á parte da inercia e unha aburrida rutina anual, de festivo, pero finxido, entusiasmo que xa non funciona, só queda a franca incapacidade de mobilizar a ninguén, que non sexan os académicos, os radicais e militantes da lingua, os escolares de primaria e secundaria e algúns políticos, na medida en que lles conveña. E, ademais, tamén como en Eurovisión, cada vez é máis difícil atopar candidatos de éxito.

14.5.09

Quo vadis?

A outra noite, e non tendo cousa de máis interese que facer, matei algo de tempo vendo o debate sobre o estado da nación. Interviña súa señoría Joan Ridao, quen, con contundente retórica e sólida arquitectura dialéctica, por certo, lle dirixiu unha filípica ao presidente Zapatero, que, en esencia, viña a concluír que sacudirse as pulgas coa crise xa non lle funcionaba ao Goberno e que o verdadeiro problema deste, e nomeadamente do seu premier, era a ausencia dun modelo de país, o que conducía a unha práctica política ad hoc, permanentemente errática, baseada no salto de mata e a improvisación e con horizontes dunha semana. Deixando de lado razóns e contrarrazóns e que nin Esquerra Republicana nin o señor Ridao son santos da miña especial devoción, o argumento fíxome reflexionar (de entrada, que un debate sobre o estado da nación sirva para facer reflexionar a un cidadán xa é algo). Barrunto se a acusación de Ridao non será un mal endémico que rematou por enchoupar todas as esferas da nosa vida pública. De por parte, nunca vin tanta desorientación, desánimo e mesmo desconfianza na errabunda universidade española. A inminencia de Bolonia, un modelo que a ninguén parece contentar (lea o prólogo, por favor) pero que, cal en leito de Procusto, todo o mundo vai ter que aceptar, por unha banda, e, por outra, os devaneos, torpezas e ocorrencias de autoridades académicas máis preocupadas pola política e a rendibilización do coñecemento en termos do máis zafio capitalismo ca polo servizo á súa institución, teñen, creo, postrado á universidade. A imaxe metafórica que me vén á cabeza é a daqueles reos de herexía a quen, na Idade Media, condenaban ao terrible suplicio de ser atados con cordas polas extermidades a catro bestas de tiro, a cada unha das cales se excitaba a turrar nunha dirección diferente. Ao final, acabaremos por esnaquizala.

12.5.09

Fútbol

Nunca tiven unha relación estable co fútbol. De neno, como calquera neno, gustaba de xogar á pelota, claro. Pero xogaba só. Adoitaba ir a un solar que había preto da casa a arrearlle patadas a un balón de reglamento que tiña, e é de notar que nos anos a que me refiro (anos a. D., é dicir antes de Decathlon), un neno apouchaba cun balón toda a infancia. Lembro que ao principio o balón de reglamento era vermello, con pentágonos regulares limitados polas negras costuras. Logo, co uso, o vermello foise e o balón virou a un ton amarronado de pelexo pobre. Deduzo, das miñas tardes en soidade naquel descampado —e tamén da miña actitude fuxidía sempre que se organizaba algún partido na escola—, que se ía acrisolando na miña conciencia que o meu non era, nin sería nunca, o fútbol.
O fútbol nos anos do tardofranquismo deveu unha impronta social característica: a esquerda e, en xeral, a oposición ao Réxime adaptou o argumento marxista para denigralo como o opio do pobo, ou, se se quere, un opio máis co que a ditadura aborregaba o españolito. Existía, nas elites máis intelectualizadas do país, unha inferencia implícita entre fútbol, incultura, alienación e adhesión implícita ao Réxime, de xeito que —sexa porque así era en efecto, sexa porque así o percibía eu daquela— lembro eu do meu instituto que sempre a xente menos comprometida con todo, máis badanas, bibliófoba e mesmo de peores cualificacións eran invariablemente fanáticos do fútbol. Aínda estou vendo a un tan lacazán, que por non cansar apenas levantaba os pes do chan, o maior esforzo diario do cal era ir a la de Rosarito —o único quiosco da vila de entón— a polo As.
Co paso dos anos, e por ironías do destino que todo o revolve e en todo estroupelea, acabei na directiva de certa humildísima sociedade futbolística -militante, supoño, na categoría de máis abaixo- formada na súa maior parte por unha porción de farsantes que así pasabamos as tardes dos domingos, segmento temporal que é paradigma, onde os haxa, de noxo e aburrimento. Entrar nos vestiarios daquel glorioso equipo antes do match era arriscarse a saír colocado, a punto tal apestaba a porro. Para completar o cadro, menudeaban tamén os quintos estrellagalicia. Non se explica como algún dos xogadores se tiñan en pé cando saían ao campo, dos colocóns que atrapaban. Outro dos divertimentos aos que había manifesta inclinación nestas sesións vespertino-dominicais, canonizado por anos de herdanza social, era insultar o árbitro. O noso presidente era un virtuoso na materia. Podía botar na banda vinte minutos reclamando a atención do pobre colexiado ata que este, farto de tan impertinentes solicitudes, lle preguntaba que quería. Entón o presidente espetáballe:
-Pareces fillo dunha cadela brava, me cago en tu puta madre.
Unha vez que era temporada de caza e soaban os tiros por alí cerca, o presi chamou polo árbitro e lle dixo:
-Árbitro, aí che veñen!
Está por escribir a sublime epopea destes árbitros das categorías modestas e o seu emocionante amor polo balompé, pois, non existindo aliciente económico algún e, por riba, poñendo cada domingo en grave risco a súa integridade física perante un persoal de natureza humana limitada á bipedestación e a linguaxe articulada, non cabe atribuír outra orixe á súa desinteresada devoción. Na artesa das anécdotas gardo, ao respecto, algún exemplar delicioso, que debo á xenerosidade e boa memoria dos amigos. Aí van dúas pérolas cultivadas.
1. O árbitro sácalle cartón amarelo a un xogador co conseguinte cabreo e expresión de enfado e carraxe deste. Entón grita un desde as bancadas:
-Sácalle a roxa, que sabe dios o que está pensando!
2. O equipo local de certa vila suroriental tiña un seareiro especialmente violento que, domingo tras domingo, dirixía intolerables e vociferantes invectivas aos colexiados, con especiais lembranzas—como manda a tradición— á proxenitora e á orientación sexual destes. Decidido o organismo federativo competente a atallar as actuacións do energúmeno, condenou á directiva do equipo a prohibirlle a entrada ao campo por prazo de varios meses, rematado o cal, o primeiro domingo de asistencia do exaltado tifoso todo eran cábalas e mesmo apostas sobre se sería ou non capaz de conterse. O partido transcorría con total normalidade, o noso home calado como na misa, e semellaba que irían ao traste as predicións dos que aseguraba que non se podería aguantar. Pero, chegado o minuto 89, o colexiado sinalou unha falta. Niso, o fulano ponse de pe, vai para a banda e chama ao árbitro en alta voz, entre o expectante silencio de todo o campo. O árbitro mira para o tipo, e, en actitude chulesca e de superioridade, lle pregunta qué? e o outro dille:
-Feo!!

11.5.09

Grrrrrrrrrr!

Premios para os mellores blogs literarios do país. Vaian por diante a miña ledicia e os meus máis expresivos parabéns para os benqueridos amigos Marcos Valcárcel e Arturo Casas e o resto dos gañadores , a quen non teño o pracer de tratar (mmmmm?, Das orixes de marzo; Henrique-Marqués-Samy e O levantador de minas), porque un será o que sexa pero agradecido é abondo, que a vaidade é a envexa son cousas moi feas e, como as couzas, van roendo por dentro.
En fin. Non se lembraron, no concurso, deste local nin deste autor, tan inxustamente esquecido. Vá por Dios! Nin unha velada mención, nin un miserable accésit, nin un recordo! Estou como aquel poeta pobre e rojo da posguerra que atribúe a flor natural que, nos xogos de Cuenca, concederon a un tal Cantalejo ao mérito de ser funcionario del castastro.
Dous pensamentos laterais: a) isto do exilio interior e vivir de costas á pomada ten que rematar, senón non me vou comer un rosco no que me queda de mili; b) somos tantos e hai tanta calidade que resulta difícil elixir.
Jana me dá de mandalo todo a la porra.

6.5.09

Google e os romanos

Di o sabio que ninguén coñece a fin de todos os camiños. Se xulgo o que a evolución tecnolóxica nos depara comparando o que podiamos imaxinar hai vinte anos e o que hoxe é realidade, comezo a suar frío. Lembran a Gates dicindo a comezos dos oitenta que 640 Kbytes deberan ser suficientes para calquera? En todo este proceso, como en todo proceso, houbo evolucións inesperadas, casualidades e afortunadas sinerxias. Cando eu sentín falar por vez primeira de Google -supoño que irá para dez ou doce anos- era un simple buscador máis, como yahoo, altavista ou lycos. Hoxe -tal como xa mantiven nestas páxinas en varias ocasións (unha, dúas, tres)- Google é a rede ou a rede é Google, que vén ser o mesmo, o cal non é produto dunha estratexia conscientemente dirixida a instituír un monopolio con malas artes (como, volvendo a Mr Gates, quixo facer MicroSoft co seu navegador Explorer en Windows, ata que a lei lle dixo que nones), senón consecuencia dun prestixio adquirido a base de pura eficiencia e funcionamento implecable. Nestes días fálase moito da posición de monopolio de Google co seu buscador de libros e andan certas sociedades de xestión moi alporizadas por estar, polo visto, Google conculcando dereitos de autor e propiedade intelectual. Permítanme un símil sobre a posición de monopolio de Google: se hoxe media Europa fala idiomas derivados do latín non é por unha posición de monopolio de Roma hai vinte séculos, senón porque a xente, xa daquela, non era parva. Ninguén discute o espírito expansionista da pequena comunidade nacida no Lacio e que para unha expansión tal o método de conquista esixido era, de entrada, manu militari, pois a ninguén lle gusta que o conquisten (non sendo no terreo amoroso...). Pero logo da conquista viñan cidades, acuedutos, vías, obras hidráulicas, pontes, dinamización do comercio, educación, servizos... Ao cabo, como máxima expresión de simbiose, os pobos conquistados foron adoptando a lingua dos conquistadores pois estes gañaban a aqueles polo prestixio, pola pura eficiencia, polas enormes posibilidades de vida que o seu sistema ofrecía.
Creo que seguir teimando nesta absurda suspicacia sobre o pretendido monopolio de Google non conduce a ningures e é querer poñerlle cercas ao vento. Só ve fantasmas quen cre neles.

4.5.09

Eloxio do paseo

O camiñante aínda non sabe que vai ser camiñante. De momento, tras o xantar dominical, acomodado nunha hamaca do xardín, goza dun sedentarismo deleitoso e, deixándose vencer pola modorra, escoita unha melriña que está aniñando na maraña sombriza dun xazmín. O camiñante, que aínda non sabe que vai ser camiñante, mentres cae docemente en brazos de Morfeo, pensa confusamente no abade de Armenteira, nas cantigas marianas do Rei Sabio e nunha lenda galesa. Aos vinte minutos, o camiñante, que aínda non sabe que vai ser camiñante, acorda, bocexa ruidosamente, espreguízase e un calafrío percórrelle o espiñazo. Agora o camiñante empeza a pensar en ser camiñante. Non ten moita gana, pero así tamén tonifica o corpo e saca as lagañas do soniquete.
O camiñante sae por un sendeiro pedreño e ateigado de cacas de can, como un campo de minas, cara a Piñeiro. Piñeiro é un lugarexo, como tantos do país, cun nome pouco orixinal: agro, agrela, agrón, iglesia, cuíña, sorribas, vilar, vilariño, vilarelle... En Piñeiro hai un can, un pastor alemán moi vello e sabio, que dá a xente porque si, porque sabe que o que se agarda del é que dea a xente e ten a sospeita de que o día que deixe de dar a xente, os amos van pensar del que, no canto dun can, é un cáncamo que non vale para nada. O can ladra ao camiñante pero o camiñante, que ben sabe onde lle apreta o zapato, non lle fai caso e o can o miralle aos ollos, entendendo, porque é un can moi vello e sabio, que o camiñante está al cabo de la calle cala e xa non ladra máis. De Piñeiro sae unha pista que vai a Sanín, que é unha aldea bonita, de casas que deben ter centos de anos algunhas, unha aldea cun nome que xa non é tan fácil de interpretar como o de Piñeiro. En Sanín hai uns vellos muíños que lles chaman os Muíños de Sanín. Alí, nos muíños, hai tamén un antigo lavadoiro, de auga turbia, e, ao seu carón, un pradico de vizosa herba onde pasta un burro e dúas cabras. O burro e as cabras paran de comer e miran para o camiñante como quen agarda algo, non se sabe qué, se un cambio inesperado ou unha presada de pienso. Nos muíños de Sanín remata a civilización e, nun treito de varios quilómetros, non hai máis ca mato e terreo encosto. O camiñante foi unha vez por alí en bici e pareceulle unha ruta ben bonita pero pinchou unha roda e colleulle aprensión. De Sanín a pista vai para Estrar, onde se cruza a carretera general, categoría ésta de estradas que traduce moi ben o espírito do país, porque iso de general depende, en calquera caso, de onde se situe o baremo comparativo. A carretera general de marras é unha humildísima estrada local, pero, comparada cos camiños rurais asfaltados (pistas na nomenklatura), claro, é a general. Bueno, pois iso. O camiñante cruza a carretera general en Estrar e vai para Vilanova, outro lugariño de prodixiosa orixinalidade toponímica. En Vilanova hai unha vella que, dende unha casa, fala cunha señora máis nova, doutra casa. Cando o camiñante pasa, a vella e mais a outra señora calan e o camiñante di Buenas tardes, e a vella e a outra señora, unha voz por riba doutra, din buenas, e ao camiñante, sen saberse moi ben por que, sóalle a saúdo falso e cheo de desconfianza, pero ao mellor está equivocado, máis seguro. Ao pasar, e xa de costas ás mulleres, o camiñante óelle preguntar á vella: Díxocho Javiere? e queda pampo cismando no poder do e epentético na fala popular. Ao pouco, o camiñante pensa que tamén manda carallo entreter o paseo matinando no poder do e epentético na fala popular. O paseo do camiñante, despois de cruzar a vila -o cal non ten ningún interese- remata en Castrigo. Ao indicador que marca o comezo da aldea un gracioso quitoulle o r. Castrigo é un lugar de casas metidas no bosque, disimuladas polas árbores e os arbustos e atravesado por un regato cantarín, de auga fresca e limpa. En Castrigo hai unha casa cun cartel dependurado dun cancelo que pon Se bende e logo un número de teléfono móbil. O regato cantarín dá nunha fonte, cun nome qué é outro alarde de orixinalidade. Chámase Fonte de Castrigo. Pono en letras vermellas inscritas na pedra. E do outro lado 1997. Cando deixa a aldea, na última casa de Castrigo, un grupo de mulleres de todas idades -vellas, maduras, mozas e nenas- xoga ás cartas na eira da porta, ao consolo da sombra. Cheira a café de pota recén feito. Mentres o arrecendo do café e as voces das mulleres van ficando atrás, cada vez máis remotas, nese momento en que a cor da tarde é a cor do ouro, o camiñante, saiba Deus por qué, sente unha fonda melancolía e ganas de chorar. Pero, de contado, lembra un dito que seu pai, en paz estea, aplicaba sempre que a alguén lle acontecía algo malo: ao mexar xa lle pasa.