23.3.09

Estradas, paisaxes e mazás

Disque a rutina é o maior inimigo do amor. Graduará cada quen esta inquietante constatación alá como queira e as circunstancias da súa vida en parella determinen. Pero, con independencia da súa literal aplicación, agocha o aserto unha indudidable razón, que, por demais, pode estenderse a múltiples facetas da vida: non hai nada que erosione máis a ilusión das cousas como a súa repetición. Só baixo esta clave constatamos os pais actuais que a impaciencia e ansiedade coa que nós, de cativos, agardabamos polos Magos de Oriente a noite do 5 de xaneiro é incomparablemente maior ca a que senten os nosos fillos. E isto é así a golpe de consumismo como exercicio reiterado: a cultura dos todoacién e, máis modernamente, os "chinos"; os cumpreanos cada fin de semana; o medo crónico dos pais á reacción dos fillos fronte ás negativas e todo o atrezzo consabido.
Leo nun texto de Caballero Bonald a súa grata lembranza das estradas de antes: Las carreteras, antes, pasaban por el campo. Ahora ya no pasan por ningún sitio reconocible. Simplemente van de una ciudad a otra sin el menor miramiento, desatendidas de las geografías intermedias. Por supuesto que tampoco soy tan inflexible como para negar que las modernas autovías han reducido las distancias antiguas y han aportado una más efectiva correlación entre los fabricantes de automóviles y los ingenieros de caminos, Pero también han convertido la campiña en una especie de ingrediente accesorio del viaje. O en algo que apenas se deja ver. Ya se sabe que la velocidad es una pésima aliada de los gozos de la vista.
É só cousa miña ou os nenos de agora son inmunes á fascinación da paisaxe cando viaxan en automóbil? Eu lembro como unha sorte de aventura ata a viaxe máis curta e vivía con tristura chegarmos a destino. Cando facía sol encantábame pechar os ollos e sentir o rapidísimo xogo de clarescuros que provocaba a interposición das árbores. As estradas eran algo por onde se ía e non algo que nos leva a algures. Preto da Estrada, camiño a terra de Montes, había un treito de carretera que constituía, creo, un clásico paisaxístico, hoxe por completo esquecido, e que tal vez alguén que me lea recorde tamén: unha recta flanqueada ás dúas beiras por plátanos que, xuntando no verán as súas mestas copas pola parte superior, compoñían un a xeito de túnel deleitoso de sombra e frescor. E que dicir da emoción que me invadía cando ao lonxe enxergaba a silueta, contundente pero tan chea de engado, do touro metálico de Osborne? Hoxe, cando viaxo cos meus cativos, e miro polo retrovisor o espectáculo non é moi alentador: un, pegado literalmente ao pequeno monitor da súa DS; o outro, literalmente fundido no asento, cos pequenos e brancos auriculares do MP4 enfundados nas orellas. Nin as paisaxes de montaña ou costa máis espectaculares son quen de retiralos da súa robótica actividade e sinto o meu entusiasmo baleiro e un pouco patético.
No debate permanente sobre os múltiples efectos da socialización do estado do benestar e as novas tecnoloxías (debate ao que, por certo, lle queda máis mili que ao pau da bandeira), creo que, cando menos en mentes sensibles (e non necesariamente nostálxicas nin, moito menos, tecnófobas), gaña cada vez máis peso a percepción do moito que se perde cando os procesos se deshumanizan. Claro que agora come mazás todo o mundo, e bo é que así sexa. Pero, non se fixou? Son sospeitosamente clónicas, brillantes, perfectas, non teñen unha mancha, un mal verme, unha zona podre ou mazada, non son... , como dicir?, humanas.

4 comentarios:

Anónimo dijo...

Son moitas cousas das que fala.
Lembro eu tamén subidas a Pajares no 850, nós no coche, meu pai fóra poñendo as cadeas. Lembro paradas en Busdongo, para comprar pan. Lembro as árbores co tronco pintado de branco que entraban con nós en Astorga. Lembro aquel maniquí vestido de pescador que o perspicaz tendeiro colocaba ollando para o escaparate xusto antes de comezar a subida á Espina, lembro aquel cambio de rasante (preto de Lena?) que daba aquel gustirrinín.
As viaxes eran longas e aburridas, razón pola que acababan sendo divertidas: non había outra que xogar (ao veo veo, a ver se había máis matrículas de Oviedo ou de León), cantar, imaxinar, experimentar (os ollos pechados recibindo esas luces das que fala), calcular distancias, recitar os nomes dos lugares polos que inda quedaba por pasar, calcular as medias das matrículas 8este aproba, este non), escoitar as historias de la güelina, do teu pai, da túa nai, do teu irmán...
Agora ben. Tamén teño que dicirlle que ninguén nos obriga a ir pola autovía. Inda o outro día falaba cun tipo que fai sistemáticamente a metade do traxecto Coruña-Madrid pola antiga nacional, con paradas e todo: di que é un exercicio mental, que tolea na autovía a 140. Tampouco os fillos teñen que viaxar coa DS nin con cascos. E hai que pensar se eses trebellos son para a súa comodidade ou para a nosa.
Estes días fixen unha viaxe. Unha rapaza, posiblemente universitaria, estaba no aeroporto lendo un libro e cos cascos postos. Montou no avión e seguiu lendo o libro e cos cascos postos. Supoño que cando ía do aeroporto a casa, iría no bus ou no coche co libro aberto e os cascos postos. Seguro que se lle pregunta, dirá: "é que a min encántame viaxar". É moi posible. Si.

Manuel dijo...

Prezado compañeiro

Pode ser certo todo o que dis ou só en parte. Habería que escoitar a teus pais para sabermos se realmente a túa actitude viaxante era tal e como o relatas ou se, pola contra, o resultado do peneirado dos anos. Podes ter razón ou, pola contra, caer no tópico de "calquera tempo pasado..."
Por se acaso, eu non merquei aínda o DVD portátil para o coche, por ver de darlle unha posibilidade a que os nenos miren pola fiestra. Ás veces aínda canto porque me gusta e por se, dentro duns anos, se van animando a acompañarme.
Pero non teñas medo, amigo, a sorpresa das primeiras vivencias forma parte da condición do neno. Seguro que os teus cativos, cando xa non o sexan, dirán o de: antes si que si que. E terán razón, ou non.

Anónimo dijo...

Pois tamén había momentos dun tedio monumental, pero menos mal que tiña a miña nai e o meu irmán ao lado cantando comigo Villaviciosa hermosá que llevas dentró tú me robas el almá y el pensamientó...
Eso si que era un MP3 (Mareaos por Pajares 3).

juan l. blanco valdés dijo...

Obrigado polas visitas, comentarios e suxestivas evocacións. Eu tamén lembro as árbores coa pintura branca e o gustirrinín dos descensos nos cambios de rasante. E os mareos monumentais que pillaba no 850 dunha miña tía!
Non me entendan mal: moitas veces neste caderno teño renegado de entronizar o de antes como paradigma de toda laia de bondades. Ben en troques, son absolutamente crítico con esa posición (cada vez que meu pai argumentaba "nós, antes...", eu pensaba "alá vai, carallo"!), pero si percibo unha erosión notable e negativa de moitos aspectos humanizadores, e por que non dicir románticos, peaxe inevitable da socialización globalizadora das teconoloxías. Anque sempre nos quedará, claro, como ao amigo anónimo, pasar da autovía, ir pola nacional e parar a tomar unha caña. Uns do meu pueblo que ían a Oviedo, pararon a tomar a primeira chiquita na tasca O Horreo, no Foxo, a seis quilómetros de saír.