Ar gelted kozh

No primeiro Festival da Música Celta de Ortigueira, unha celebración aínda pequeneira, case familiar, -debeu ser isto contra o ano 80-, lembro un perdulario da Coruña, ben coñecido por min da efervescente movida compostelá, que se adicaba a vender paquetes de Celtas a todo canto estranxeiro vía, asegurando que eran os cigarrillos nacionais de Galicia.
As tonterías e esaxeracións que se teñen escrito sobre o celtismo de Galicia son perfectamente comparables ao disparate do timador herculino e a súa apócrifa mercadoría. Con todo, debo recoñecer que durante algúns anos da mocidade, secundado por amigos que compartían a miña teima, sucumbín ao engado brumoso e septentrional dunha cultura indefinida e máis debedora de concomitancias atlánticas -físicas e ata certo punto folclóricas e de elaboración popular- ca de constatacións arqueohistóricas evidentes. Deste xeito, a celtización de Galicia parecíame perfectamente establecida nos estudos sobre o Neolítico de Bouza Brey ou Cuevillas, malia a prudencia destes autores fronte a esaxeracións precedentes, e alí onde eles dicían Oestrymnios eu lía celtas, onde Saefes eu vía celtas, onde Zoelae ou Supertamarici eu interpretaba celtas. Estrabón, Polibio, Avieno ou Plinio falaban, ao meu modo de ver, de gentillitates célticas, e, nunha sorte de leito de Procusto, acomodaba eu toda canta literatura ao respecto caía nas miñas mans á miña querencia céltica. Algúns factores máis acudían, aínda, en abono do meu celtismo militante: a pegada contemporánea de todo o celta no país era signo indiscutible da asunción popular dun sentimento de pertenza moi fondo; contábamos con editorial Celta, Empresa de Transportes Celta, e, en moitas vilas do país, Zapataría Celta, Drogaría Celta, Libraría, Creacións Celta, Novidades Celta... E se Glasgow fachendeaba do seu Celtic, que dicir do noso prezado team olívico? Por outra banda, eu mesmo, véndome roxo-loiro e nórdico, e membro dunha familia onde esta marca física resultaba preeminente, coqueteaba coa idea dunha ascendencia claramente gaélica. Así, sentíame partícipe dunha cultura atlántica, espiral e bretemosa que nada tiña que ver co elemento mediterráneo, cuadriculado e achicharrado de sol do mundo latino. Botaba o día escoitando a Alan Stivell, os Chieftains, The Pentangle e por aí. En consoancia con tal cosmovisión, fixen moitas parvadas. Subía, acompañado dalgúns elementos afectos á miña prédica, a certo castro próximo á vila e alí, especialmente en noites de lúa chea, tocabamos a gaita (literalmente, non me entendan mal), ofrecendo o noso rito musical a difusos deuses celtas dos que non tiñamos dúbida pois, entre outras machadas, deran nome á cidade de Lugo. Debo dicir que tales transportes eran precedidos, claro, pola inhalación de fumes psicotrópicos indispensables para unha mise en scéne tan abigarrada. Como para que nos pillara a Benemérita! Co paso dos anos, fun abandonando as miñas vaidades célticas e abrazando, en ás do mesmo fume psicotrópico, outros fanatismos.
Con todo, cando escoito unha gaita de noite aínda me ronda o demo meridiano. Esas cousas que quedan para sempre...