Sobre a paisaxe

No que considero unha iniciativa moi interesante, o xornal El Correo Gallego promoveu hai unhas semanas un top 125 das máis fermosas paraxes de Galicia, para os efectos do cal enviou un cuestionario a preto de 300 persoas das máis variadas adicacións e pelaxes profesionais. Lembro que, cando cumprimentaba a miña enquisa, pensaba no moito que a pulsión persoal e subxectiva inflúe na percepción da paisaxe, a punto tal que, nunha sorte de sólida simbiose, se fai imposible separarmos o marco físico da pegada sensorial: aquela alameda que foi escenario das aventuras da nenez; o relanzo do río onde coñecemos a dozura infinita do primeiro bico; os indómitos cantís e as praias invernais, mudas testemuñas de solitarias reflexións… Esta vivencia, tan cara aos románticos,  do genius loci, do espírito case animado que habita os lugares, anda detrás da musa dunha manchea de novelistas, poetas, pintores e músicos. Dende as panorámicas de Friedrich, tan tétricas como xeniais, ás postais horacianas de Constable, ou dende as amables melodías da Pastoral beethoveniana á saudade rosaliana das terras da Amaía, a paisaxe, ese modelado concreto da terra, do ceo, da herba, das árbores e montañas, dos camiños e as casas do home, é o referente fulcral dunha experiencia artística case mística. E falando de Rosalía, hei de confesar que, en boa medida, penetrei a fonda beleza e misterio dos escuros bosques, dos regatos rumorosos, das amplas valgadas e das ledas praderías da Amaía de man das evocacións líricas da poetisa. Hoxe, evocando os máis de dez anos que levo habitando esta idílica Broceliande veciña da capital (como tanta xente, cambiei Ames por Santiago, primeiro, e Brión por Ames despois), non aventuro calcular canto e como influíu no meu ánimo o benéfico contrapunto dos altos cómaros de Agro Novo coa voráxine insaciable da cidade e os compromisos profesionais. Pero barrunto que esa influencia non é pouca. Que a Amaía, polo demais, chame a atención pola súa beleza non é cousa de agora. Cando en 1837, George Borrow, “don Jorgito el Inglés”, ía de camiño a Fisterra, referíase á aldea onde eu hoxe vivo, Os Ánxeles, como “unha aldea moi linda na aba dun monte (…) que erguía maxestosamente sobre as nosas cabezas o seu cume rochoso (…) cuns baños moi visitados polos santiagueses”. Por boa fortuna, e malia a saña coa que de costume tratamos o país, a aldea segue sendo ben linda, a montaña ostenta orgullosa os seus penedos seculares, e os baños son hoxe un florecente spa. Porque hai cousas tan rexas que o tempo, lonxe de destruílas, as ennobrece.