9.1.11

Paedagogus

Estéase ou non de acordo coa medida, que á figura do profesor deba atribuírselle mediante unha lexislación específica o carácter de autoridade é un feito especialmente elocuente verbo de dous extremos: a) non hai país, de certo, no que o incumprimento da lexislación teña unha relación inversamente proporcional co moito que se lexisla como a que se rexistra no noso, e b) a necesidade de lexislar o obvio sinala, para quen queira velo, a senda por onde transita a sociedade contemporánea.
Non se pode, nin se debe, lexislar sobre todo; non resulta posible someter ás mouteiras da actividade lícita fronte á ilícita o infinito repertorio de actuacións desviadas, pervertidas, violentas, extravagantes, enganosas, lesivas, falsas, agresivas, ofensivas, vergoñantes, inmorais ou simplemente chocarreiras do ser humano, porque, precisamente, este repertorio é infinito. Como cidadán, entendo que o que en democracia se denomina o imperio da Lei - e éste si é un imperio altamente recomendable- establece niveis de detalle xurídico imprescindibles para a harmónica existencia das persoas en materias e circunstancias do máis amplo e variado. Pero de aí a pretender que ata a última continxencia ou comportamento aparezan contemplados nalgún código ou regulamento media un abismo.
Hai unha etiqueta moral inmanente a certas categorías: non é preciso que o artigo dunha lei específique que non se pode mexar nos portais das casas, insultar a un crego cando esta misando ou botar líquidos contaminantes nas piscinas das urbanizacións. Cando esta etiqueta se esvae xorde, creo eu, a necesidade de reconducir moralmente certos comportamentos a través da imposición legal co que, segundo o que se lexisle, pode xerarse un paradoxo moi arriscado: debo respectar por imperativo legal o que, de seu, non respecto? Se esta pregunta se aplica aos horarios de peche das discotecas, os impostos ou a normativa en materia de propiedade horizontal, non existe problema. Se a pregunta se refire á figura dun docente, a súa mera formulación manifesta, creo eu, a perda desa etiqueta moral, que -preocupe máis ou menos- acena cara á descomposición de moitos valores seculares, valores que, cando menos eu, reputo como bos. Independentemente das condicións didácticas e comunicativas persoais, a autoridade do profesor asenta en que sabe máis ca o alumno e ese superior coñecemento debe ser motivo de respecto. Así foi, sen solución de continuidade, dende o paedagogus do mundo clásico ata a actualidade. Pero que pasa cando os propios conceptos de coñecemento e cultura son percibidos como elementos de escaso ou nulo predicamento social, máis ben, en troques, como factores aburridos, obsoletos, inútiles fronte a unha tecnoloxía omnipotente, o diñeiro rápido e doado e unhas posibilidades de lecer inesgotables?
Sic transit gloria mundi. Ao mellor é que me estou facendo vello, non lles digo que non.

5 comentarios:

Anónimo dijo...

Un novo modelo de ensino? Pero un novo-novo. Non un cambio deses para que todo siga igual (un aula, uns rapaces que teñen algo que aprender, un tío que sabe e transmite o que sabe) se non algo realmente novo e nunca visto. O que? Quen sabe. Xente que aprende xusto o que necesita no momento no que o necesita polos medios que teña ao seu alcance? Xente que non sabe nada e nin falta que lle fai? Non sei. Alguén coñece/intúe a alternativa ao que ven funcionando desde hai 2500 anos?

Anónimo dijo...

Estou pensando agora no autodidactismo. Eu coñezo xente que aprendeu a tocar, e ben, un instrumento sen saber música (repito: sen saber música, e podo demostralo) sinxelamente vendo, escoitando e practicando. Sen profe de ningún tipo.
Pódese estudar matemáticas, por exemplo, dese mesmo xeito? Do cálculo máis básico á trigonometría máis complexa? Por puro gusto e interese e sen máis axuda que ese gusto e interese?
Moitos deses hackers (sexan o que sexan) que andan por aí son capaces de todo cun ordenata, e algúns deles nin remataron a primaria. Aprenderon solos, na súa casa, lendo, probando...
Será ese o futuro? Pode alguén facer un análise filolóxico válido da Odisea (se é que iso fora necesario algún día, deus non o quera!)por si mesmo, sen máis axuda, repito, que o gusto e o interese que guían ao hacker, ao guitarrista ou ao cantante?

Anónimo dijo...

Pregunta algo máis complexa: pode alguén facer un análise de sangue aprendendo dese xeito?

juan l. blanco valdés dijo...

Canta razón ten, meu! A pedagoxía, como a roda ou o libro, naceu perfecta: non mudaron senón as formas (máis ou menos) pero a esencia do proceso mantense inalterada: un emisor que sabe máis ca un receptor dunha materia dada. E non hai máis. Eu tamén toco a batería e a guitarra e escribo poesía sen que ninguén me aprendera (ou si, implicitamente?). Pero outra cousa é o hemiferio cerebral analítico. O seu exemplo do "analís" de sangue é meridiano.
Apertas e obrigado polos puntos de vista.

cãosemdono dijo...

Nun contexto de fair play e cabaleirosidade ó xeito british, onde se supón que cada un sabe quen é e onde está, abofé que non faría falla ditar unha norma que obrigase a respeitar a quen é acreedor de respeito per se. Pero dende que o outro día case lle quentan as costas ó mesmísimo príncipe de Gales pola rúa uns rapazolos non sei se xusta ou inxustamente cabreados, a verdade é que xa non sabe un qué pensar. En calquera caso, cando me volva dar o lumbago, eu tamén quero que o meu traumatólogo saiba de memoria o nome de todos os osos do corpo humano, ou alomenos que os tivera sabido nalgún momento non excesivamente lonxano.