In memoriam

Na escena cuarta do esperpento bohemio, Dorio de Gádex, modernista e botarate, tilda unha mamarrachada, que el e os seus compinches de bebedela representan diante os ollos dipsómanos e alucinados do xenio Max Estrella, de jefe de obra:
Maestro, ¿usted conoce los Nuevos Gozos del Enano de la Venta? ¡Un jefe de obra! ¡El éxito de la temporada!
Poucos hoxe -tempos de cultura escasa, sempe efémera e inmediata- atribuirían, creo, correctamente tal expresión ao seu recto significado. Trátase dun falso amigo (é dicir, unha tradución literal e incorrecta), que Valle, conscientemente por suposto, fai do francés chef d'oeuvre, 'obra mestra'. Curiosamente, sen que de certo saiba moi ben por que, esa expresión vénme á boca cada vez que quero cualificar calquera manifestación excepcional da arte, causando non pouca sorpresa no meu interlocutor, a quen de costume teño que explicar a orixe da mesma.
Atraco a las tres de José María Forqué é un xefe de obra, probablemente unha das mellores películas do cine español: trama e desenvolvemento dramático; escenografía; perfil dos personaxes; ambiente; actores principais e secundarios; unha dirección maxistral... poucas veces se concitan todas as circunstancias que converten un filme nun auténtico, nun soberbio xefe de obra. Teño esta cinta entre as máis vistas e podo recitar de memoria treitos ben extensos de diálogos da mesma.
Como pequeno homenaxe deste recanto da galaxia ao gran, ao grandísimo, ao querido, entrañable, inesquecible José Luis López Vázquez, quero reter unha imaxe, un personaxe e unhas palabras. A imaxe dun pringao sen futuro nin ilusións, nunha España gris, sen futuro nin ilusións, que ve como pasan millóns polas súas hispánicas narices sen que lle dean tempo de os saborear; un pobre infeliz, apenas máis infeliz ca a comparsa de humanísimos inútiles cos que planea un absurdo golpe, que naceu para rico e quere veranear en la costa azul y pasar el invierno en chamonís alternando con las campeonas del eslalon gigante. Sempre gardarei, amigo José Luis, onde queira que o teu espírito more, esa imaxe, ese personaxe e esas palabras, dirixidas a un bombón que, para remate, acabará aproveitándose de mala maneira da túa elemental e subdesarollada boa fe: Fernando Galindo: un admirador, un esclavo, un amigo, un siervo.