Sons

Disque unha imaxe vale máis ca mil palabras. Non o discuto. Os neurólogos son quen saben das nosas funcións directoras, en canto que seres racionais, e das súas prelacións en orde ao xeito de percibirmos o mundo. Pero intúo que, consonte o proverbio, somos seres fundamentalmente audiovisuais. A comida lixo, as présas, os acidulantes, caramelizantes, potenciadores do sabor e carraxenatos, os E-381, E-296, E-576, E-90, o boro do peixe, o tabaco, os perfumes excesivos, a cervexa de barril, o viño de Lidl, o güiski e os cubatas, a fritanga, o café malo e moito, a bollería industrial e as bebidas de lata e tetra-brik -todos compoñentes insignes do que en termos técnicos podemos denominar boa vida- teñen confinado o noso olfato e gusto aos redutos da marxinalidade sensorial máis absoluta, que faría horrorizar a un Jean-Baptiste Grenouille. O tacto contemporáneo, pola súa parte, é basto, falto de sensibilidade e prosaicamente destinado a un sexo de baratillo, propio da internet e o porno gratuíto, pero desprovisto da sublimidade que lle consagraban un Vivaldi, un Cagliostro ou un Sade. Coñecín eu un magnífico impresor da vella escola que me ensinou que o papel non hai que velo, hai que tocalo. El facíao cos ollos pechos, para que a vista non estorbase a fina percepción dos dedos, coa delectación do xemólogo que aloumiña as arestas dun brillante. Hoxe, sería un friki.
Somos, así pois, membros dunha cultura que ten no audiovisual o seu alicerce, e nunca, por certo, máis ca agora. Creo que, de vérmonos sometidos á terrible disxuntiva de elexir qué sentido perder, a maioría optaría por calquera deles, menos, por esta orde, a vista e o oído. Oímos moito e vemos aínda máis. Cousa diferente é que o fagamos ben e tirando destas percepcións todo o seu zume. Daí que o léxico, que, como a lingua en xeral, é un dispositivo moi sabio e prudente, acerte a diferenciar entre ver e mirar (menos en Vigo onde estes verbos sofren neutralización a prol do último) e oír e escoitar. Vemos e oímos constantemente pero teño para min que cada vez máis perdemos as habelencias de mirar e escoitar. Eu son un gran escoitador e non falo da música (a miña calidade de melómano é universalmente coñecida e non voltarei sobre ela). Non; eu son un gran escoitador de sons e levo feito un suxestivo e íntimo catálogo de sons especialmente suxerentes, alegres ou tristeiros, inquietantes, abismais, melancólicos, estimulantes... Nos Ancares oín por vez primeira oubear o lobo en liberdade. Non lembro ter percibido nunca un son máis nocturnal e enchoupado de lonxanía. As baleas, barritando na mar escura, compoñen un son abisal, a queixa atávica das augas profundas e as simas insondables, que músicos como Michael Gettel ou Andreas Vollenweider teñen incorporado ás súas creacións. O metodismo do ladrido dun can na noite, lonxe de enervarme a min prodúceme un efecto balsámico e relaxante. Por contra, o rechouchío alboral dos melros indúceme unha levedade un chisco depresiva, tal vez a da anticipación do mundo que, inexorable, latexa aí, fóra do ovo. Na primavera, cando o paseo matinal é un exercicio especialmente delicioso, máis ca os olores e as paisaxes, aprecio o son, a acompasada sinfonía da inmensa e maternal natureza, que combina, con mestría incomparable, o canto lonxano do galo e o primor dos paporrubios coa voz pueril dos años e o doce arrumaco da bris. Todo o que don Ludwig van -natural de Bonn, adán e moi mala ostia- decantou no primeiro movemento da súa sublime Pastoral. E iso que era xordo.