16.6.13

Quen chove?



Sei eu dun francés a quen lle chamaba a atención que os galegos sempre tiveramos problemas coas chaves: que onde deixaches as chaves; que se as ten Mariló e tiñas que telas ti; que chas deixei no bar de Pepe e Pepe dime que as levou Arturo, e así. Outro coñecido, este de nación siciliana e compañeiro de cafés vespertinos nos vellos tempos da facultade, ironizaba con que non hai dous galegos que pidan o café igual: so, longo de auga e con dous azucarillos; descafeinado de máquina; descafeinado de sobre; cortado con leite morno; clariño e sen espuma… Neste elenco de trazos subxectivos cos que, malia nós mesmos, resulta aparecérmonos aos ollos dos demais, a min engaiólame a relación que temos co clima, unha dialéctica de amor-odio que pode acadar suxestivos clímax cando, como é o caso desta húmida e gris primavera, dous días de sol semellan un simulacro organizado por Protección Civil. O clima é como o goberno ou o servizo doméstico: nunca nos contenta, pero coa sensible diferenza de que, mentres da suba do IVE ou do infumable que está a fabada podemos botarlle directamente a culpa ao presidente do executivo ou á chica de casa, ¿a quen culpar de que chova cando debía lucir o sol ou de que unha seca pertinaz amenace a colleita de pataca en Coristanco? Din, de feito, os gramáticos que os verbos impersoais puros son os que expresan fenómenos meteorolóxicos: neva, sarabia, chove non teñen suxeito lóxico nin gramatical pois, quen chove? quen neva? Home, certo é que se os sabios de Metogalicia puidesen transubstanciar o anticiclón dos Azores nun cristiano de carne e óso, máis dun había de satisfacer un imperioso desabafo calcándolle unha boa couce en salva sea la parte. Porque, en efecto, nada enche máis de carraxe e impotencia que convivir cun clima absolutamente imprevisible e por demais fastidioso, que, se ben define en boa medida as condicións físicas e anímicas da nosa existencia, non responde a ningún tipo de criterio eventualmente domesticable. E isto concíliase mal coa contemporánea conciencia humana dunha hipertecnoloxía omnipotente, que o mesmo clona unha ovella que lle trasplanta a médula a un señor de Albacete. Segundo unha coñecida hipótese da lingüística, adoito criticada por excesivamente radical, a linguaxe configura o pensamento. Tal vez, en efecto, sexa esaxerada, pero, unindo clima, linguaxe e pensamento, conclúo que unha expresión como non sei se non quererá chover é, para o resto dos idiomas do planeta, simplemente intraducible. Porque, e isto é unha certeza, as linguas teñen alma. 
PS: Como proba irrefutable de que as linguas, en efecto, teñen alma (o que, doutra banda, se relaciona coa teoría glosemática da substancia e plano do contido e a expresión), unha vez publicado este post, unha informante indícame que, en grego clásico, chover é un verbo persoal e quen chove é, claro está, Zeus, o deus de deuses. 

No hay comentarios: