Eloxio do paseo

O camiñante aínda non sabe que vai ser camiñante. De momento, tras o xantar dominical, acomodado nunha hamaca do xardín, goza dun sedentarismo deleitoso e, deixándose vencer pola modorra, escoita unha melriña que está aniñando na maraña sombriza dun xazmín. O camiñante, que aínda non sabe que vai ser camiñante, mentres cae docemente en brazos de Morfeo, pensa confusamente no abade de Armenteira, nas cantigas marianas do Rei Sabio e nunha lenda galesa. Aos vinte minutos, o camiñante, que aínda non sabe que vai ser camiñante, acorda, bocexa ruidosamente, espreguízase e un calafrío percórrelle o espiñazo. Agora o camiñante empeza a pensar en ser camiñante. Non ten moita gana, pero así tamén tonifica o corpo e saca as lagañas do soniquete.
O camiñante sae por un sendeiro pedreño e ateigado de cacas de can, como un campo de minas, cara a Piñeiro. Piñeiro é un lugarexo, como tantos do país, cun nome pouco orixinal: agro, agrela, agrón, iglesia, cuíña, sorribas, vilar, vilariño, vilarelle... En Piñeiro hai un can, un pastor alemán moi vello e sabio, que dá a xente porque si, porque sabe que o que se agarda del é que dea a xente e ten a sospeita de que o día que deixe de dar a xente, os amos van pensar del que, no canto dun can, é un cáncamo que non vale para nada. O can ladra ao camiñante pero o camiñante, que ben sabe onde lle apreta o zapato, non lle fai caso e o can o miralle aos ollos, entendendo, porque é un can moi vello e sabio, que o camiñante está al cabo de la calle cala e xa non ladra máis. De Piñeiro sae unha pista que vai a Sanín, que é unha aldea bonita, de casas que deben ter centos de anos algunhas, unha aldea cun nome que xa non é tan fácil de interpretar como o de Piñeiro. En Sanín hai uns vellos muíños que lles chaman os Muíños de Sanín. Alí, nos muíños, hai tamén un antigo lavadoiro, de auga turbia, e, ao seu carón, un pradico de vizosa herba onde pasta un burro e dúas cabras. O burro e as cabras paran de comer e miran para o camiñante como quen agarda algo, non se sabe qué, se un cambio inesperado ou unha presada de pienso. Nos muíños de Sanín remata a civilización e, nun treito de varios quilómetros, non hai máis ca mato e terreo encosto. O camiñante foi unha vez por alí en bici e pareceulle unha ruta ben bonita pero pinchou unha roda e colleulle aprensión. De Sanín a pista vai para Estrar, onde se cruza a carretera general, categoría ésta de estradas que traduce moi ben o espírito do país, porque iso de general depende, en calquera caso, de onde se situe o baremo comparativo. A carretera general de marras é unha humildísima estrada local, pero, comparada cos camiños rurais asfaltados (pistas na nomenklatura), claro, é a general. Bueno, pois iso. O camiñante cruza a carretera general en Estrar e vai para Vilanova, outro lugariño de prodixiosa orixinalidade toponímica. En Vilanova hai unha vella que, dende unha casa, fala cunha señora máis nova, doutra casa. Cando o camiñante pasa, a vella e mais a outra señora calan e o camiñante di Buenas tardes, e a vella e a outra señora, unha voz por riba doutra, din buenas, e ao camiñante, sen saberse moi ben por que, sóalle a saúdo falso e cheo de desconfianza, pero ao mellor está equivocado, máis seguro. Ao pasar, e xa de costas ás mulleres, o camiñante óelle preguntar á vella: Díxocho Javiere? e queda pampo cismando no poder do e epentético na fala popular. Ao pouco, o camiñante pensa que tamén manda carallo entreter o paseo matinando no poder do e epentético na fala popular. O paseo do camiñante, despois de cruzar a vila -o cal non ten ningún interese- remata en Castrigo. Ao indicador que marca o comezo da aldea un gracioso quitoulle o r. Castrigo é un lugar de casas metidas no bosque, disimuladas polas árbores e os arbustos e atravesado por un regato cantarín, de auga fresca e limpa. En Castrigo hai unha casa cun cartel dependurado dun cancelo que pon Se bende e logo un número de teléfono móbil. O regato cantarín dá nunha fonte, cun nome qué é outro alarde de orixinalidade. Chámase Fonte de Castrigo. Pono en letras vermellas inscritas na pedra. E do outro lado 1997. Cando deixa a aldea, na última casa de Castrigo, un grupo de mulleres de todas idades -vellas, maduras, mozas e nenas- xoga ás cartas na eira da porta, ao consolo da sombra. Cheira a café de pota recén feito. Mentres o arrecendo do café e as voces das mulleres van ficando atrás, cada vez máis remotas, nese momento en que a cor da tarde é a cor do ouro, o camiñante, saiba Deus por qué, sente unha fonda melancolía e ganas de chorar. Pero, de contado, lembra un dito que seu pai, en paz estea, aplicaba sempre que a alguén lle acontecía algo malo: ao mexar xa lle pasa.