Escrbr x escrbr

Preparo estes días unha (non sei como chamala: conferencia paréceme moi pretensioso), digamos, charla, que vou impartir o vindeiro día 20 no Centro Penitenciario de Monterroso. Cambiando impresións co persoal do Centro responsable do asunto, e de cara a titular a cousa para a pertinente solicitude á Dirección Xeral de Institucións Penitenciarias, acordamos chamala actividade literaria. Non é, por certo, a primeira vez que predico nun cárcere, e agardo que, se desta volta a miña impresión é a metade do agradable que foi a primeira, será igualmente moi gratificante. Falar e defender un argumento perante xente privada de todo (porque todo é a liberdade), e protagonista de persoais descensos ao averno, converte o exercicio oratorio, docente e aínda forense, de costume baldeiro e van pola inercia de auditorios frívolos e indixestados de información, nunha práctica chea de vida e de pronto renovada, unha sensación como a que ten quen degusta por primeira vez pizza en Nápoles despois de papar durante anos pizzas en blíster do súper. A miña, polo tanto, actividade literaria, de aproximadamente dúas hora contando co debate, alicerza na lectura e análise de dous relatos, un da miña autoría, moi curtiño, case un apuntamento ao natural, e outro alleo, máis longo, do que sempre gustei moito. Por suposto, os internos asistentes xa contan con copia dos relatos, enviados por min hai tempo, de xeito que os supoño cun criterio formado a respecto de diferentes temas que intúo se suscitarán. É incrible, en efecto, como a indefinida dispoñibilidade de tempo (ese ben tan escaso polo que clamamos todo o día todos os días e que, sen embargo, foxe como a area nas mans) aguza o entendemento e estimula a atención en aspectos que normalmente consideramos nimios. Da miña primeira visita a un penal, deducín con toda claridade que hai espíritos chamados á lectura e aínda a creación literaria que só se descobren e mesmo perfilan cando os corpos que os portan acaban nun reduto de 2 x 3 e sometidos ao aburrimento e a rutina. Un interno da Lama, alxerino de nación e que, polo que me informaron, coñecía os cárceres de medio Mediterráneo, envioume, cunha emocionante carta, un feixiño de breves poemas, de corte existencialista e moito mérito, que gardo como ouro en pano. Volvendo ao caso, por que un relato meu e outro dun autor descoñecido? Pois, precisamente, porque co exemplo de persoas que, coma min e o meu autor, levamos toda a vida escribindo sen colleitar o éxito (convencionalmente entendido) -é máis, sen pretendelo sequera- busco convencer aos amigos que me oian de que escriban polo simple feito de escribir, polo pracer de crear -un exercicio, de seu, fermoso-, porque cun papel e un bolígrafo calquera pode ser Shakespeare, porque, como dicía Wilde, todo poema malo é sincero. Porque se un escribe pensando en vender, ao final se traizoa.
Un daqueles poetastros que recalaban no bar de doña Rosa en La Colmena, indignado porque a flor natural dun certame lírico fora para un tal Cantalejo, funcionario do catastro, fulminaba:
-Estos funcionarios son insaciables: quieren comer caliente todos los días y encima escribir poesías.
Malia Zapateros e Marianos, recortes e reformas, non me podo queixar da miña vida de empregado público: como todos os días quente e por riba escribo do que me peta e cando me peta. Pretender, por riba, os loureiros da gloria sería unha soberbia imperdoable.