Ni-ni

Sobre a plasticidade do mundo e as súas cousas, di o proverbio que cada un fala da feira segundo lle vai nela. Por fortuna, para xulgar o país en que a deusa Ventura tivo o capricho de facernos vir ao mundo hai cousas moi malas pero tamén algunhas boas. Non sei se será xusto endosar sen máis a unha deplorable caste de políticos ignorantes da boa e sensata gobernanza a responsabilidade de termos perdida unha xeración de rapaces, unha xeración popularmente definida pola sistemática negativa do sistema social a encaixalos sen traumas (a xeración ni-ni), algo sobre o que xa teño reflexionado. Cando eu era rapaz, o kit medio do emigrante galego, murciano ou extremeño a Suíza, Francia ou Alemaña incluía o máis absoluto desposuimento, unha pucha, catro mudas e unha maleta de cartón pedra. Agora emigran, a países que obviamente resolven as súas crises con maior vantaxe, telecos, licenciados en química, enxeñeiros industriais, médicos e biólogos, con másters e inglés fluído, fartos de facer fotocopias ou de atender chamadas como teleoperadores por catro perras. Mentres se desperdicia tanto investimento e se desmoronan futuros (ou, coa lonxanía e unha chispa de valor, se erguen outros), aquí se constrúen cidades da cultura, aeroportos en Ciudad Real ou Huesca, ou se vai un de rositas a cobrar un pastizal como ex-o que sexa despois de deixar unha comunidade autónoma cun deficit que ronda os dous mil millóns de euros. Di outra venerable paremia que a río revolto ganancia de pescadores. Eu creo (e este é un pensamento probablemente tan pouco orixinal como inquietante) que desta crise, tan consoladora, no fondo, como orixe -seguramente pasaxeiro- de todos os nosos males, alguén está quitando cacho, pero moito cacho. Observado o asunto dende este punto de vista, e coa preocupación directamente derivada de ter fillos en idade de merecer, resulta moi difícil desbotar ese pensamento tan hispano, tan goyesco: qué merda de país. Pero, como apuntaba no introito, hai, por fortuna, outras cousas que mitigan o impulso, primario e cotián, de pegar na garracha e purgar o país vía Lynch de sete ducias de sinvergonzas.
Hai 25 anos (cando eu tiña 25 anos menos dos que teño agora, xa é coincidencia), os servizos editoriais de varias universidades (entre elas a compostelá) decidiron darse unha alegría, crer en pouco máis en si mesmos e no traballo que desenvolvían, e saír da catacumba na que levaban toda a vida. Tratábase, no fondo, de atribuírense con claridade unha función similar á de calquera editorial, obxectivo que topou ao principio con non poucas resistencias derivadas das inercias dunha universidade atrofiada, nacionalcatólica e cun inveterado complexo de inferioridade. Non importan hoxe os detalles do complexo proceso en virtude do cal pasamos de Secretariados de Publicaciones -pouco máis ca negociados burocráticos para a impresión de materiais absolutamente faltos de interese e demanda- a prestixiadas editoriais con presenza nos foros e feiras profesionais máis importantes do sector. Fiquen eses detalles para outro post. Apenas quería con este exemplo e reflexión apelar a que eu e moita máis xente coma min -unha masa crítica, comprometida e honesta na que xurdiamente creo- non merecemos un país así, nin, moito menos, unha clase política -inculta, oportunista e sectaria- que está afondando con teimosía flagrante en darnos todos os días motivos para exclamar: que merda de país!