O espírito mestizo

Como melómano militante e lector compulsivo, teño contraído na miña infancia e primeira xuventude certas débedas que me deixaron sinalado para sempre e que creo comúns a milleiros de españois, eses referentes que, como as botas Gorila ou o Kas de limón, fan máis pola percepción dunha patria común que dez mil discursos políticos. 

Á Editorial Bruguera débolle, probablemente, as miñas primeiras devocións literarias. Lembra vostede aqueles libros ilustrados de grandes historias (Ivanhoe, O Cid, Quo Vadis?, Guillermo Tell, O último mohicano, Robinson Crusoe, as novelas de Salgari e Verne, …) que, por tres páxinas de texto tiñan unha de viñetas en branco en negro? Ibáñez e os seus adorables Rompetechos, Pepe Gotera e Otilio, o inmoble do 13 rue do Percebe, o botones Sacarino ou Mortadelo e Filemón supuxeron un deses encontros que, neste caso por vía de gargallada e o absoluto, hilarante e absurdo disparate, rematan por aloxarse no substrato cultural máis fondo. As Hazañas Bélicas de Boixcar, lembra?, circulaban no Instituto de man en man e había consumidores tan voraces que non as deixaban nin en clase, léndoas de matute agochadas baixo o pupitre entre os xeonllos.  Xa con máis anos, no ambiente transgresor da Transición (que agora unha banda de ioguríns coa vida resolta denominan o réxime do 78), a detective transexual Anarcoma, da que era creador o gran ilustrador de cómic Nazario, fíxome vibrar co mundo abertamente escatolóxico, calculadamente vulgar e case onírico da noite underground na gran cidade. Recentemente, e malia ser inimigo acérrimo das «novidades editoriais» e dos best-sellers, teño que recoñecerlle un gran mérito a unha novela que, a través dos trazos dunha cidade perfectamente identificable no cultural, fixo recuperar a un este menda, de natural repunante, o gusto pola gran literatura. Refírome a La sombra del viento, de Ruiz Zafón.  

Canto á música, un amigo meu (contaría eu dezoito anos a todo tirar) puxo un día un elepé dun grupo chamado Iceberg. O disco era Sentiments. Para describir o impacto que aquel rock progresivo, elaborado, con notas deliciosamente flamencas, de alegres melodías executadas por auténticos virtuosos me causou, tería que ser mellor escrito do que son. Anos máis tarde, El Último de la Fila fixome entender unha linguaxe musical radicalmente diferente pero igualmente suxestiva, chea de vibrante xenio charnego. 

Editorial Bruguera, Francisco Ibáñez, Boixcar e as Hazañas Bélicas, Anarcoma, Ruiz Zafón, Iceberg e El último de la fila (todos de Barcelona) son ese tipo de débedas fondas, de cousas compartidas que labraron o meu espírito mestizo, como o de todos os españois.