A honesta lección dos erros

É coñecida a lexendaria, malia bastante epidérmica, cultura dos editores. Afeitos como estamos -e máxime acaso os editores universitarios- a meter entre o peito e as costas textos da pelaxe máis dispar, malo sería que entre tanto mamotreto académico e científico algún rescoldo non fora quedando na cachola, de xeito que, en punto a cultura máis ou menos xeral, o mesmo valemos para un rompido ca para un descosido. Non negarei que debo á colección Clásicos do Pensamento Universal parte importante desa bagaxe, pois, ademais de permitirme ter establecido amizades perdurables con prologuistas e tradutores, a revisión editorial dos limiares e versións galegas de obras dun abano temático e cronolóxico tan amplo (de Platón a Freud; de Séneca a Darwin; de Maquiavelo a McLuhan; de Erasmo a Beccaria...) resulta, do punto de vista da adquisición e o intercambio de puntos de vista sobre a evolución da ciencia, a cultura e o pensamento, un auténtico privilexio. É o tipo de cousas que fai que tras o editor de raza -e co permiso de Vde. e un pisquiño de inmodestia, por tal me teño- sempre haxa un entusiasta.
Un libro da nosa colección de Clásicos -pesado, denso, complexo, como case todas as obras dos teóricos alemáns- que me induciu a interesantes reflexións é-ollo ao título- A ética protestante e o espírito do capitalismo de Max Weber. En efecto, non é produto da casualidade que os países líderes do mundo sexan sistematicamente protestantes. Weber, recollendo o espírito de Lutero, expón que a envexa -recluída polo catolicismo no antro dos "pecados capitais"- pode ser un sentimento san e lícito, en tanto que estímulo para superar o envexado. Ignoro canto do malamente que entendemos neste país noso magnitudes que os anglosaxóns teñen superado liberalmente está no alicerce da baixa intensidade da nosa influencia no circuíto internacional de investigación e a innovación pero sospeito que entre os dous polos debe haber unha notable permeación. De igual xeito, que debe habela tamén entre o noso herdo fanaticamente católico e as legañas que cobren boa parte da nosa actividade diaria. Que a envexa malsá -esa que é amarela, paralizante e reconcome- é un deporte nacional non é segredo para ninguén, como tampouco o é que o envexoso é sen excepción un mediocre, insatisfeito na súa pel e provisto dunha baixa autoestima. En paralelo, a nosa cultura do erro é simplemente traumática. O erro é motivo de vergoña, a marca inequívoca do incapaz, ledicia do envexoso que o aproveita para escarnecer a quen odia. A corrección do erro é percibida en moitos casos como un exercicio de intolerable soberbia, perante a que só cabe lembrar ao corrector a súa condición de cheíñas miserable. Tal vez porque os editores vivimos en permanente conversa co erro, desenvolvemos unha actitude comprensiva, tolerante e, en calquera caso, construtiva cara a el. Cantas veces teño excitado sentimentos de suspicacia só por querer detectar o punto da cadea onde se produciu un erro garrafal na produción dun libro! Ante o erro, nada hai máis español que botar a pelota fóra, non recoñecer a responsabilidade e, na medida do posible, escurecela entre unha guedella de malas excusas. En troques, aínda que non moi cultivada, existe unha visión aberta e progresista do erro, porque errare humanum est, probablemente moito máis humano ca acertar e facer as cousas ben. O erro debe ser unha lección ou escola: débese aprender del para non voltar a cometelo, e, así, a súa corrección é sempre un exercicio de creación, nunca de insultante vaidade.
Hai non moito, nun exercicio escolar, unha alumna de certas aulas que impartín demostroume con prístina claridade o que debe ser a percepción creativa e aínda lúdica do erro. Na corrección do devandito exercicio, manifestei o meu estupor por atopar escrito (a reprodución e literal) premio Novel cun conxunto de signos de admiración e interrogación grafados de vermello: ¿¡!? a carón da gralla. A alumna envioume un tempo despois, escaneado, o debuxo que ilustra este post. Na mensaxe dicíame
Tiene toda la buena intención del mundo eh? A ver qué piensas.
Que vou pensar? Que rirse dos erros -o mellor modo, por certo, de enfrontalos- é privilexio de almas nobres e espíritos abertos.
[Nota bene: para ver correctamente a imaxe, clique sobre ela.]