13.12.17

Para que serve un filólogo?



Algunhas veces, tras unha breve disertación privada (a un amigo, á miña familia…) de natureza filolóxica, comentando, por exemplo, algunha etimoloxía curiosa, non son quen de ceibarme dun oneroso interrogante: para que serve un filólogo? Poñamos por caso que lles conto aos meus fillos, non por ir de listillo, conste, senón porque a cousa sae na conversa, que as palabras galegas callar e coagular ou comungar e comunicar son curmás. O máis probable é que os chavales digan algo como ahá, pero me miren cunha expresión que, no fondo, quere dicir: pois mira ti que ben. E para iso tanto estudaches? Esta indisimulada dúbida existencial que, en ocasións, me anega lémbrame a pregunta, por demais inevitable, que unha vez se facía un poeta: para que serve un poeta? 
Un filólogo tamén sabe, entre outras moitas cousas máis (todas, como se ve, curiosas e utilísimas), que é un til de nasalidade. Non me dirá vostede que non sabe o que é un til de nasalidade? Non, non é unha pinza para poñer no nariz. Un til de nasalidade é un símbolo gráfico que se usa en portugués para indicar que unha vogal é nasal: razão, nações. É o mesmo revirigancho (fermoso vocábulo!) que usamos en galego (e en español) para coroar a letra ene, co resultado do grafema eñe (ñ), tan castizamente español (e tan deostado por outras normas gráficas do galego alleas ás oficiais).  
Pois ben. Se hoxe lles conto que, como semella resultar evidente, non teño moi clara a proxección utilitaria dun filólogo, non é para abominar de tan nobre oficio, senón máis ben para enaltecelo na ara da máis sofisticada tecnoloxía da comunicación. Eu, que aprendín a escribir cunha pizarra e un pizarrín, síntome, como filólogo e como editor, un privilexiado por ter podido ser coetáneo da emerxencia e eclosión da Internet, sen dúbida a mudanza na comunicación humana máis profunda e radical dende a invención do libro impreso. 
Nas miñas aulas do mestrado en edición contáballes aos alumnos, maiormente nativos dixitais, que para redactar cunha máquina de escribir o texto da miña tese de licenciatura, cando tiña que grafar unha palabra portuguesa con til de nasalidade, imprimía un eñe no papel e logo cunha tesouriña recurtáballe o til, cunha pinza de depilar aplicáballe un chisquiño de cola por atrás e pegaba o minúsculo recorte encima da vogal nasal da palabra en cuestión. E así para cada vez (e foron moitísimas!) que debía reproducir algún vocábulo luso co diaño do til de nasalidade.  
Hoxe, escribindo estas liñas no meu portátil, confeso a vostede que sinto máis orgullo que saudade daqueles tempos. Pois todo, na evolución das cousas humanas, é unha cadea que nunca rompe.

No hay comentarios: